शेवग्याच्या शेंगा | FENUGREEK | AYURVEDIC | DRUMSTICKS | FENUGREEK SEEDS | HEALTHY FOOD

शेवग्याच्या शेंगाचे आयुर्वेदिक व स्वयंपाक घरातील उपयोग

 

शेवग्याच्या शेंगा, ज्याला ड्रमस्टिक देखील म्हटले जाते, हा वनस्पतीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे जो भारतीय स्वयंपाकघरांमध्ये प्रमुख भूमिका बजावतो. तुम्हाला माहित आहे का की शेवग्याच्या शेंगा केवळ चवदारच नाहीत तर तुमच्या आरोग्यासाठी देखील खूप फायदेशीर आहेत. शेवग्याच्या शेंगा ही बहुमुखी आणि पौष्टिक भाजी आहे.

हे विविध प्रकारे खाल्ले जाऊ शकते. शेवग्याच्या शेंगा च्या आरोग्यदायी फायद्यांचा फायदा घेण्यासाठी त्याचा आहारात समावेश करा. या लेखात, आम्ही औषधांमध्ये शेवग्याच्या शेंगाचा वापर आणि स्वयंपाकघरातील स्वादिष्ट पदार्थांबद्दल बोलू.

शेवग्याच्या शेंगाचा वैद्यकीय वापर:

पौष्टिक जीवनसत्त्वे: शेवग्याच्या शेंगामध्ये पौष्टिक प्रमाणात, खनिजे आणि प्रथिने असतात. तो शरीराला शक्ती देतो आणि त्याला प्रोत्साहन देतो.

व्हिटॅमिन सी स्त्रोत: शेवग्याच्या शेंगामध्ये व्हिटॅमिन सी असते, जे तुमची प्रतिकारशक्ती प्रदान करते आणि संक्रमण सुधारण्यास मदत करते.

अँटिऑक्सिडंट्स: शेवग्याच्या शेंगामध्ये व्हिटॅमिन ई आणि इतर अँटीऑक्सिडंट असतात, जे फ्री रॅडिकल्स असतात, त्यांच्यामुळे

हाडांसाठी फायदेशीर: शेवग्याच्या शेंगामध्ये कॅल्शियम आणि फॉस्फरस असते, जे हाडांसाठी खूप फायदेशीर आहे.  हाडे मजबूत करतात आणि ऑस्टियोपोरोसिसची समस्या टाळतात.

वजन कमी करण्यात मदत: शेवग्याच्या शेंगामध्ये उष्णता निर्माण करणारे घटक असतात, जे वजन कमी करण्यास मदत करतात. होय, यामुळे तुमचे चयापचय वाढले असते आणि वजन कमी करण्यास मदत झाली असती.

मधुमेहाचे व्यवस्थापन: शेवग्याच्या शेंगामध्ये कमी कार्बोहायड्रेट आणि ड्रायफ्रूट तेलांचा ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असतो, तसेच मधुमेहाच्या व्यवस्थापनात मदत होते. शेवग्याच्या शेंगा मध्ये इंसुलिनचे उत्पादन वाढवण्यास आणि रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यास मदत करणारे गुणधर्म असतात. मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी ते फायदेशीर आहे.

रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते: शेवग्याच्या शेंगा मध्ये व्हिटॅमिन सी आणि ए जास्त प्रमाणात असल्याने रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होण्यास मदत होते. हे जीवनसत्त्वे अँटिऑक्सिडंट्स म्हणून देखील कार्य करतात, शरीराला मुक्त रॅडिकल्सपासून वाचवतात.

हृदयाचे आरोग्य सुधारते: शेवग्याच्या शेंगा मध्ये पोटॅशियम आणि फायबरचे प्रमाण जास्त असते ते हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असते. पोटॅशियम रक्तदाब नियंत्रित करण्यास मदत करते, तर फायबर कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते.

कर्करोगापासून बचाव करते: शेवग्याच्या शेंगा मध्ये व्हिटॅमिन सी आणि ए तसेच अँटीऑक्सिडंट गुणधर्म असतात, जे कर्करोगापासून बचाव करण्यास मदत करतात. हे गुणधर्म पेशींना मुक्त रॅडिकल्समुळे होणाऱ्या नुकसानापासून वाचवतात.

पचनाचे आरोग्य सुधारते: शेवग्याच्या शेंगा मधील फायबरचे प्रमाण जास्त असल्याने ते पाचक आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. फायबर बद्धकोष्ठता टाळते आणि पचनसंस्था निरोगी ठेवते.

त्वचा निरोगी ठेवते: शेवग्याच्या शेंगामधील व्हिटॅमिन सी आणि ए जास्त प्रमाणात असल्याने त्वचा निरोगी राहण्यास मदत होते. या जीवनसत्त्वांमुळे त्वचा मुलायम आणि चमकदार बनते.

केस निरोगी ठेवते: शेवग्याच्या शेंगा मधील अ आणि क जीवनसत्त्वे केस निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. या जीवनसत्त्वांमुळे केस मजबूत आणि चमकदार होतात.

शेवग्याचं झाड अतिशय वेगानं वाढतं. त्याच्या शेंगांबरोबरच पानं, फुलंदेखील खाण्यासाठी वापरली जातात. या झाडाचे हे तीनही भाग खूप फायदेशीर आहेत.

शेवग्याची पाने कशी वापरावीत:

Ø शेवग्याच्या पानांमध्ये उच्च रक्तदाब (High Blood Pressure) नियंत्रित करण्याचे गुणधर्म असतात. उच्च रक्तदाब असणाऱ्या रुग्णांनी शेवग्याच्या पानांचे पाणी आवर्जून प्यावे. यासाठी एक ग्लास पाण्यात शेवग्याची थोडी पाने टाकून ते पाणी उकळा. पाणी उकळून अर्धे झाल्यावर ते थंड करून घ्या. नंतर ते पाणी गाळून घ्यावं आणि प्यावं. रक्तदाब वाढलेला असेल तेव्हा सलग दोन दिवस हे पाणी प्या. त्यानंतर रक्तदाब कमी झाल्यानंतर हे पाणी दोन दिवसांच्या अंतरानं घ्या. या काळात दररोज आपला रक्तदाब तपासा ज्यामुळं रक्तदाब किती कमी झाला आहे, हे समजेल. त्यानंतर आठवड्यातून एकदा हे पाणी पिणं योग्य ठरेल.

Ø शेवग्याचे पाने दोन तीन दिवस उन्हात वाळू द्या त्यानंतर त्याचे पावडर तयार करा त्या पावडरमध्ये एक मोठा चमचा मध घाला आणि एक चमचा पाणी घाला. ही पेस्ट ओल्या किंवा कोरड्या केसांवर लावा आणि हलक्या हातानं टाळूचा मसाज करा. 20 ते 30 मिनिटांसाठी हे पॅक केसांमध्ये राहू द्या. केसांचे आरोग्य निरोगी ठेवण्यासाठी आठवड्यातून दोनदा या पॅकचा वापर करावा. हा पॅक लावताना हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. ओल्या केसांवर हे पॅक लावा आणि आपल्या टाळूच्या त्वचेचा हलक्या हाताने मसाज करा.

Ø शेवगा आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी शेवग्याची शेंग खूप फायदेशीर ठरते. या झाडाच्या शेंग, साल आणि पानामध्ये मधुमेहाला प्रतिबंधित करणारे गुणधर्म आहेत. याचे नियमित सेवन केल्याने मधुमेहावर नियंत्रण मिळते.

Ø वाढते वजन कमी करण्यासाठी शेवग्याच्या भाजीचे सेवन करणे अतिशय लाभदायी ठरते. यात लठ्ठपणाविरोधी गुणधर्म आहेत जे वाढते वजन कमी करण्यात मदत करू शकतात.

Ø शेवग्याच्या पानांचा रस त्वचेसाठी अँटीसेप्टिक म्हणूनही वापरला जातो. शेवग्याच्या ताज्या पानांचे लेप करून शरीराच्या ज्या भागावर सूज असेल तिथे बांधल्यास सूज कमी होते.

शेवग्याच्या शेंगाचे स्वयंपाक घरातील उपयोग:

शेवग्याच्या शेंगा डिशेस

शेवग्याच्या शेंगा भाजी (ड्रमस्टिक भाजी):

साहित्य: शेवग्याच्या शेंगा, कांदा, टोमॅटो, धणे मीठ, हळद, तिखट, मीठ, तेल

पाककृती: शेवग्याच्या शेंगा कापून त्याचे लहान तुकडे करा.

कांदे आणि टोमॅटो कापून घ्या.

चिमूटभर तेल गरम करून कांदे ऐका.

आता टोमॅटो, हळद, लाल मिरची आणि मीठ घालून मिक्स करा.

टोमॅटो वितळेपर्यंत शिजवा आणि नंतर शेवग्याच्या शेंगा घाला आणि मिक्स करा.

भाज्या तयार असताना शिजवा.

कोथिंबीर आणि मीठ टाकून सर्व्ह करा.

गोड आणि आंबट शेवग्याच्या शेंगाची चटणी (ड्रमस्टिक चटणी):

साहित्य: शेवग्याच्या शेंगा, चिंच, गूळ, लवंगा, बडीशेप, मीठ

पाककृती: शेवग्याच्या शेंगा मीठ घालून बारीक करा.

बियाशिवाय चिंच बारीक करा.

एका पातेल्यात गुळाच्या पाण्यात हलवून त्यात चिंच मिसळा.

लवंग आणि बडीशेप वाळवून बारीक कापून मिक्स करा.

चटणी तयार आहे, थंड होऊ द्या आणि सर्व्ह करा.

शेवग्याच्या शेंगाची खीर (ड्रमस्टिक खीर):

साहित्य: शेवग्याच्या शेंगा (ड्रमस्टिक्स), दूध, साखर, तांदूळ, वेलची, बदाम

पाककृती: तांदूळ बारीक करून दूध घालून शिजवा.

शेवग्याच्या शेंगा बियापासून वेगळे करून किसून घ्या.

वेलची बारीक करून त्यात बदाम मिसळा.

तांदूळ आणि दुधाचे मिश्रण कमी करण्यासाठी शिजवा आणि नंतर शेवग्याच्या शेंगाचे मिश्रण घाला.

साखर घालून शिजवा आणि थंड झाल्यावर सर्व्ह करा.

शेवग्याच्या शेंगा करी:

शेवग्याच्या शेंगा करी एक लोकप्रिय भारतीय करी आहे. हा शेवग्याच्या शेंगा  उकळून किंवा भाजून बनवला जातो.

शेवग्याच्या शेंगा चे लोणचे:

शेवग्याच्या शेंगा चे लोणचे हे एक स्वादिष्ट आणि लोकप्रिय भारतीय लोणचे आहे. हे शेवग्याच्या शेंगा  कापून आणि मसाल्यांमध्ये मिसळून बनवले जाते.

शेवग्याच्या शेंगाचा रस :

शेवग्याच्या शेंगाचा रस हे एक स्वादिष्ट आणि पौष्टिक पेय आहे. शेवग्याच्या शेंगा  कापून त्याचा रस काढला जातो.

सारांश

शेवग्याच्या शेंगा केवळ स्वयंपाकघरातच स्वादिष्ट नसतात, तर ते तुमच्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर असतात. त्याचे औषधी गुणधर्म आणि स्वादिष्ट पदार्थांचा आनंद घेण्यासाठी तुम्ही ते तुमच्या स्वयंपाकघरात समाविष्ट करू शकता. तुमचे आरोग्य तुम्हाला बनवेल आणि तुमचे पौष्टिक अन्नही रुचकर होईल. म्हणून, शेवग्याच्या शेंगा आपल्या आहारात समाविष्ट करून आरोग्य आणि चवचा आनंद घ्या. शेवग्याच्या शेंगा ही एक पौष्टिक आणि बहुमुखी भाजी आहे. हे जीवनसत्त्वे A, C, K आणि B6, लोह, कॅल्शियम, पोटॅशियम आणि फायबरचा समृद्ध स्रोत आहे. शेवग्याच्या शेंगा चे अनेक आरोग्य फायदे आहेत.