गणेश चतुर्थी ते अनंत चतुर्दशी प्रसाद नैवेद्य यादी
ॐ गणेशाय नमः। श्रीगणेशाय नमः। गजाननाय नमः।
गणपतये नमः। विघ्नराजाय नमः। विघ्नेश्वराय नमः।
सिद्धिविनायकाय नमः। वरदविघ्नविनायकाय नमः।
गणाध्यक्षाय नमः। गणप्रियाय नमः। लम्बोदराय नमः।
महागणपतये नमः। द्वैतीतद्वैताय नमः। वरदाय नमः।
विद्यानिधये नमः। धनेश्वराय नमः। विघ्नानन्दाय नमः।
मनोविघ्नेश्वराय नमः। मनोन्मनि नमः। अनेकदंताय नमः।
उद्वेगकराय नमः। अचिन्त्याय नमः। अच्युताय नमः।
अदित्याय नमः। अव्यक्ताय नमः। अनिरुद्धाय नमः।
अक्षोभ्याय नमः। सर्वस्त्राण्यस्य भूषणम्।चन्दनम्चर्चितलक्षम्।
सुकेशमन्जरीक्रितम्। महापद्मप्रसूनवेशवाक्षम्।
विग्नशान्ताय नमः। आशीर्वादं कुरु में गणेश्।
गणपति बप्पा मोरया!
गणेश उत्सवातील दहाव्या दिवसाचा नैवेद्य मेनु
साधा भात:
साहित्य:
१ कप तांदूळ
२ कप पाणी
१ चमचा मीठ
कृती:
१. तांदूळ चाळून घ्या.
२. एका मोठ्या पातेल्यात पाणी गरम करा.
३. पाणी उकळल्यावर, तांदूळ घाला आणि मीठ घाला.
४. पातेल्याच्या झाकण ठेवा आणि मंद आचेवर 15-20 मिनिटे शिजवा.
५. गॅस बंद करा आणि पातेल्यावर झाकण ठेवा. 10 मिनिटे शिजवू द्या.
६. झाकण काढा आणि तांदूळ चांगले ढवळा.
७. तांदूळ वाढून सर्व्ह करा.
तांदूळ शिजवल्यानंतर, आपण ते काही मिनिटे झाकून ठेवावे. यामुळे तांदूळ मऊ होईल आणि ते एकसमान शिजतील.
आमटी:
साहित्य:
२ मध्यम आकाराचे टोमॅटो, बारीक चिरलेले
१/२ कप कांदा, बारीक चिरलेला
३-४ लसूण पाकळ्या, बारीक चिरलेली
२-३ इंच आले, बारीक चिरलेले
१/२ चमचा जिरे
१/२ चमचा धणे
१/२ चमचा मेथी
१ चमचा हळद
१ चमचा लाल तिखट
१/२ चमचा गरम मसाला
साजूक तूप
आमसूल, पूड किंवा पेस्ट
चवीनुसार मीठ
कोथिंबीर
कृती:
१. एका कढईत तेल गरम करून त्यात जिरे, धणे, मेथी आणि हळद घालून परतून घ्या.
२. त्यात कांदा घालून गुलाबी होईपर्यंत परतून घ्या.
३. त्यात लसूण आणि आले घालून परतून घ्या.
४. त्यात टोमॅटो घालून मऊ होईपर्यंत परतून घ्या.
५. त्यात आमसूल, पूड किंवा पेस्ट घालून मिसळा.
६. त्यात मीठ आणि गरम मसाला घालून मिसळा.
७. झाकण ठेवून मंद आचेवर शिजवून घ्या.
८. आमटी शिजल्यावर त्यात कोथिंबीर घालून सर्व्ह करा.
टिपा:
आमटी बनवताना आमसूल चांगले शिजवून घ्या.
आमटी बनवताना त्यात थोडासा पाणी घालावा.
आमटी बनवताना त्यात थोडेसे साखर घातल्याने आमटी अधिक चविष्ट होते.
आमटी बनवताना त्यात थोडेसे बेकिंग सोडा घातल्याने आमटी अधिक कुरकुरीत होते.
पांढऱ्या वाटण्याची रगडा उसळ:
साहित्य:
पांढरे वाटणे - २५० ग्रॅम
लसूण पाकळ्या - ६-७
आलं - १/४ इंच
हळद, कोथिंबीर, फोडणीची सामग्री
कांदे - २ मध्यम
हिरव्या मिरच्या किंवा लाल तिखट
मिरपूड, जिरे, गरम मसाला
कृती:
पांढरे वाटणे रात्रभर भिजत टाकावेत. साधारण ६-७ तास भिजवावे लागतात.
फुगून आकाराने दुप्पट झाले कि प्रेशर कुकरमध्ये २ लसूण पाकळ्या, जिरे व चिमूटभर हळद घालून शिजवावेत. पूर्ण शिजवावेत पण अगदी मेण करून नये. २ शिट्ट्या पुरे होतात.
कढईत तेल घेऊन त्यात आलं लसूण पेस्ट घालावी. परतावे.
बारीक चिरलेला कांदा घालावा व गुलाबी करावा. गरम मसाला घालावा.
हिंग, जिरे, हळद, लाल तिखट किंवा हिरव्या मिरच्या फोडणीत घालून चांगले परतावे.
यावर शिजवलेले वाटणे टाकून भरपूर ढवळावे. मीठ घालावे.
यात पाणी बरेच सामावते. पण हळू हळू घालावे. पळीने ठेचून ठेचून जमतील तितके दाणे मॅश करावे.
पाणी भराभर आटत जाते.
वरुन कोथिंबीर घालावी. लसूण जास्त घातली तर जास्त छान चव येते.
हा रगडा भाजीसारखा पोळीबरोबर खाता येतो.
पाव भाजी:
साहित्य:
२ मोठे गाजर, बारीक चिरलेले
२ मध्यम आकाराचे बटाटे, बारीक चिरलेले
१ मोठे फ्लॉवर, फुलं कापून घेतलेले
१/२ कप मटार
१/२ वांगी, बारीक चिरलेली
१ मोठा टोमॅटो, बारीक चिरलेला
१/२ कप कांदा, बारीक चिरलेला
४-५ लसूण पाकळ्या, बारीक चिरलेली
२-३ इंच आले, बारीक चिरलेले
१/२ चमचा जिरे
१/२ चमचा धणे
१/२ चमचा मेथी
१ चमचा हळद
१ चमचा लाल तिखट
१/२ चमचा गरम मसाला
साजूक तूप
कोथिंबीर
कृती:
१. एका कढईत तेल गरम करून त्यात जिरे, धणे, मेथी आणि हळद घालून परतून घ्या.
२. त्यात कांदा घालून गुलाबी होईपर्यंत परतून घ्या.
३. त्यात लसूण आणि आले घालून परतून घ्या.
४. त्यात गाजर, बटाटे, फ्लॉवर, मटार आणि वांगी घालून परतून घ्या.
५. त्यात टोमॅटो घालून मऊ होईपर्यंत परतून घ्या.
६. त्यात हळद, लाल तिखट आणि गरम मसाला घालून मिसळा.
७. त्यात पाणी घालून झाकण ठेवून मंद आचेवर शिजवून घ्या.
८. भाज्या शिजल्यावर त्यात साजूक तूप घालून गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
भाज्या शिजवताना ती जास्त पातळ होणार नाही याची काळजी घ्या.
भाज्या शिजवताना त्यात थोडासा पाणी घालावा.
भाज्या शिजल्यावर त्यात साजूक तूप घालून गरम गरम सर्व्ह केल्यास ती अधिक चविष्ट होतात.
मेदू वडा:
साहित्य:
१ कप उडीद डाळ
१/२ कप खोबरे, बारीक चिरलेले
१/२ चमचा मीठ
१/२ चमचा हळद
१/२ चमचा लाल तिखट
१/४ चमचा गरम मसाला
तेल
कृती:
१. उडीद डाळ ६-८ तास भिजत घाला.
२. भिजलेली डाळ कुकरमध्ये घालून शिजवून घ्या.
३. शिजवलेली डाळ थंड होऊ द्या.
४. डाळमध्ये खोबरे, मीठ, हळद, लाल तिखट, आणि गरम मसाला घालून मिसळा.
५. मिश्रणाचे मध्यम आकाराचे वडे बनवा.
६. वडे तळून घ्या.
७. मेदू वडा गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
उडीद डाळ शिजवताना ती खूप मऊ होणार नाही याची काळजी घ्या.
वडे तळताना तेल मध्यम आचेवर गरम करा.
वडे तळताना त्याला तेलात चांगले बुडवून घ्या.
वडे तळताना त्याला झाकून ठेवू नका, अन्यथा ते मऊ होऊ शकतात.
मालपुआ:
साहित्य:
१ कप गव्हाचे पीठ
१ कप दूध
१ कप साखर
१/२ कप खवा
१ चमचा वेलची पूड
तूप
कृती:
१. एका भांड्यात दूध गरम करून घ्या.
२. दूध उकळल्यानंतर त्यात साखर घालून मिसळा.
३. साखर विरघळून जाईपर्यंत मंद आचेवर ढवळत रहा.
४. साखर विरघळल्यावर त्यात खवा घालून मिसळा.
५. खवा विरघळून जाईपर्यंत मंद आचेवर ढवळत रहा.
६. मिश्रण थंड होऊ द्या.
७. एका भांड्यात गव्हाचे पीठ घ्या.
८. त्यात साखर-खवा मिश्रण घालून मिसळा.
९. वेलची पूड घालून मिसळा.
१०. मिश्रणाचे मध्यम आकाराचे गोळे बनवा.
११. तळण्यासाठी तेल गरम करून घ्या.
१२. मालपूया तळून घ्या.
१३. मालपुआ गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
मालपुआ बनवताना पीठ खूप घट्ट होणार नाही याची काळजी घ्या.
मालपुआ तळताना तेल मध्यम आचेवर गरम करा.
मालपुआ तळताना त्याला तेलात चांगले बुडवून घ्या.
मालपुआ तळताना त्याला झाकून ठेवू नका, अन्यथा ते मऊ होऊ शकतात.
पापड:
साहित्य:
1 कप मूग डाळ
1/2 कप तांदूळ पीठ
1/2 टीस्पून हळद
1/4 टीस्पून तिखट
1/4 टीस्पून गरम मसाला
1/4 टीस्पून मीठ
तेल, तळण्यासाठी
कृती:
मूग डाळ स्वच्छ धुवून घ्या.
मूग डाळाला 8-10 तास भिजवा.
भिजवलेली मूग डाळ चांगली कुटून घ्या.
त्यात तांदूळ पीठ, हळद, तिखट, गरम मसाला आणि मीठ घालून एकत्र करा.
पीठ मळून घ्या.
पीठ 1/2 इंच जाडीचे लाटा करून घ्या.
लाट्या तेलात तळून घ्या.
तळलेले पापड गरम गरम सर्व्ह करा.
मूग डाळ 8-10 तास भिजवा. यामुळे डाळ मऊ होईल आणि पापड तळताना फुटणार नाहीत.
मिश्र सलाद:
साहित्य:
1 कप कोबी, बारीक चिरलेली
1/2 कप गाजर, बारीक चिरलेली
1/2 कप टोमॅटो, बारीक चिरलेले
1/4 कप कांदा, बारीक चिरलेला
1/4 कप काकडी, बारीक चिरलेली
1/4 कप शेंगदाणे, भाजून कुस्करलेले
1/4 कप लिंबाचा रस
1/4 कप तेल
1/4 टीस्पून मीठ
1/4 टीस्पून काळी मिरी
कृती:
एका भांड्यात कोबी, गाजर, टोमॅटो, कांदा आणि काकडी एकत्र करा.
त्यात शेंगदाणे, लिंबाचा रस, तेल, मीठ आणि काळी मिरी घालून एकत्र करा.
मिश्रण चांगले मिसळून घ्या.
मिश्र सलाद बनवण्यासाठी, आपण मिश्रणात कोथिंबीर, पुदिना, मेथी, हिरव्या मिरच्या इत्यादी भाज्या आणि मसालेही घालू शकता. यामुळे सलाद अधिक चवदार आणि पौष्टिक होईल.
बडीशेप:
बाजारात मिळणारी कच्ची बडीशेप कधीही तशीच खाऊ नये. ती हळदीच्या पाण्यात १५ मिनिटे ठेवावी. मग तव्यावर ती मोकळी भाजून खाण्यासाठी वापरावी.
एक महत्वाची सूचना: वरील सर्व ११ दिवसाच्या नैवेद्यामध्ये काही पदार्थात कांदा व लसूण वापरले गेले आहेत. परंतु काही भक्तजन चातुर्मासात कांदा लसूण वर्ज्य मानतात म्हणून त्यांनी त्या दोन्ही गोष्टी न वापरता पदार्थ बनवावे. कांद्या ऐवजी कोबी वापरला तरी चालतो.
कोकणातील गणेशोत्सव
कोकणामध्ये दिवसातून दोन वेळा श्री गजाननासमोर आरती म्हटली जाते. सकाळी पारिवारिक आरती असते. तर संध्याकाळी सामूहिक म्हणजे सर्व गावकरी प्रत्येक घरी सर्व टाळ मृदंग साज सामान घेऊन जातात आणि दणक्यात भक्तिभावाने श्री गजाननाची स्तुती अर्थात आरती म्हटली जाते. प्रत्येक घरी हि आरती संपल्यावर प्रसाद वितरण आलेल्या भक्तांना दिला जातो. सर्व साधारण गोड पदार्थ किंवा फळे अथवा थोडे चटक पटक नमकीन पदार्थ असतात. यालेखात जसा दुपारच्या नैवेद्याचा मेनू दिलेला आहे तसेच ११ दिवस या भक्तांना द्यावयाचा मोदकही देत आहोत.
नारळ गुळाचे मोदक
साहित्य:
1 कप किसलेले खोबरे
१/२ कप गूळ
1/4 टीस्पून वेलची पावडर
ग्रीसिंगसाठी तूप
कृती:
कढईत गूळ वितळवून किसलेले खोबरे घाला. मिश्रण घट्ट होईपर्यंत शिजवा.
वेलची पूड घालून मिक्स करा.
साच्याने किंवा हाताने मिश्रणाला मोदकांचा आकार द्या.
|| गणपती बाप्पा मोरया ||
No comments:
Post a Comment
If you have any doubts, please let me know