गणेश चतुर्थी ते अनंत चतुर्दशी प्रसाद नैवेद्य यादी
ॐ गणेशाय नमः। श्रीगणेशाय नमः। गजाननाय नमः।
गणपतये नमः। विघ्नराजाय नमः। विघ्नेश्वराय नमः।
सिद्धिविनायकाय नमः। वरदविघ्नविनायकाय नमः।
गणाध्यक्षाय नमः। गणप्रियाय नमः। लम्बोदराय नमः।
महागणपतये नमः। द्वैतीतद्वैताय नमः। वरदाय नमः।
विद्यानिधये नमः। धनेश्वराय नमः। विघ्नानन्दाय नमः।
मनोविघ्नेश्वराय नमः। मनोन्मनि नमः। अनेकदंताय नमः।
उद्वेगकराय नमः। अचिन्त्याय नमः। अच्युताय नमः।
अदित्याय नमः। अव्यक्ताय नमः। अनिरुद्धाय नमः।
अक्षोभ्याय नमः। सर्वस्त्राण्यस्य भूषणम्।चन्दनम्चर्चितलक्षम्।
सुकेशमन्जरीक्रितम्। महापद्मप्रसूनवेशवाक्षम्।
विग्नशान्ताय नमः। आशीर्वादं कुरु में गणेश्।
गणपति बप्पा मोरया!
गणेश उत्सवातील नऊव्या दिवसाचा नैवेद्य मेनु
साधा भात:
साहित्य:
१ कप तांदूळ
२ कप पाणी
१ चमचा मीठ
कृती:
१. तांदूळ चाळून घ्या.
२. एका मोठ्या पातेल्यात पाणी गरम करा.
३. पाणी उकळल्यावर, तांदूळ घाला आणि मीठ घाला.
४. पातेल्याच्या झाकण ठेवा आणि मंद आचेवर 15-20 मिनिटे शिजवा.
५. गॅस बंद करा आणि पातेल्यावर झाकण ठेवा. 10 मिनिटे शिजवू द्या.
६. झाकण काढा आणि तांदूळ चांगले ढवळा.
७. तांदूळ वाढून सर्व्ह करा.
तांदूळ शिजवल्यानंतर, आपण ते काही मिनिटे झाकून ठेवावे. यामुळे तांदूळ मऊ होईल आणि ते एकसमान शिजतील.
वरण:
साहित्य:
१ कप उडीद डाळ
१ कप तांदूळ
१/२ कप शेंगदाणे
१/२ कप मोहरी
१/२ कप हळद
१/२ कप गरम मसाला
१/२ कप कोथिंबीर
मीठ चवीनुसार
कृती:
१. उडीद डाळ स्वच्छ धुवून घ्या.
२. एका मोठ्या पातेल्यात तांदूळ आणि उडीद डाळ घाला.
३. त्यात शेंगदाणे, मोहरी, हळद, गरम मसाला आणि मीठ घाला.
४. पाणी घालून पातेल्यावर झाकण ठेवा.
५. मंद आचेवर ४५-६० मिनिटे शिजवा.
६. वरण शिजल्यावर, त्यात कोथिंबीर घाला आणि गरम गरम सर्व्ह करा.
वरण शिजवताना, आपण मंद आचेवर शिजवावे. यामुळे वरण मऊ होईल आणि ते एकसमान शिजतील.
बटाटा सुकी भाजी:
साहित्य:
२ मध्यम आकाराचे बटाटे
१/२ कप कांदा, बारीक चिरलेला
३-४ लसूण पाकळ्या, बारीक चिरलेली
२-३ इंच आले, बारीक चिरलेले
१/२ चमचा जिरे
१/२ चमचा धणे
१/२ चमचा मेथी
१ चमचा हळद
१ चमचा लाल तिखट
१/२ चमचा गरम मसाला
साजूक तूप
कोथिंबीर
कृती:
१. बटाटे धुवून स्वच्छ करा.
२. बटाट्याचे मध्यम आकाराचे तुकडे करा.
३. एका कढईत तेल गरम करून त्यात जिरे, धणे, मेथी आणि हळद घालून परतून घ्या.
४. त्यात कांदा घालून गुलाबी होईपर्यंत परतून घ्या.
५. त्यात लसूण आणि आले घालून परतून घ्या.
६. त्यात बटाटे घालून परतून घ्या.
७. त्यात हळद, लाल तिखट आणि गरम मसाला घालून मिसळा.
८. झाकण ठेवून मंद आचेवर शिजवून घ्या.
९. बटाटे शिजल्यावर त्यात साजूक तूप घालून गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
बटाटे शिजवताना ते जास्त कडक होणार नाही याची काळजी घ्या.
बटाटे शिजवताना त्यात थोडासा पाणी घालावा.
बटाटे शिजल्यावर त्यात साजूक तूप घालून गरम गरम सर्व्ह केल्यास ती अधिक चविष्ट होतात.
मटकी बटाबा रस्सा भाजी:
साहित्य:
मटकी - 250 ग्रॅम, स्वच्छ धुवून, उकडून, काढून टाकलेल्या साली आणि फोडणी
बटाटे - 2, मध्यम आकाराचे, कापून
तेल - 2 चमचे
जीरे - 1/2 चमचा
मोहरी - 1/2 चमचा
हिंग - 1/2 चमचा
आलं-लसूण पेस्ट - 1 चमचा
कांदा - 1 मध्यम, बारीक चिरलेला
टोमॅटो - 1, बारीक चिरलेला
मसाला - 1 चमचा
मीठ - चवीनुसार
कोथिंबीर - बारीक चिरलेली
कृती
एका कढईत तेल गरम करा.
तेल गरम झाल्यावर त्यात जीरे, मोहरी, हिंग घालून तडतडत करा.
त्यात आलं-लसूण पेस्ट घालून 2-3 मिनिटे परतून घ्या.
त्यात कांदा घालून गुलाबी होईपर्यंत परतून घ्या.
त्यात टोमॅटो घालून शिजवून घ्या.
टोमॅटो शिजवल्यावर त्यात मसाला, मीठ घालून परतून घ्या.
त्यात मटकी आणि बटाटे घालून शिजवून घ्या.
भाजी शिजली की त्यात कोथिंबीर घालून गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा
मटकी आणि बटाटे दोघेही एकाच वेळी शिजतील याची काळजी घ्या.
भाजीला चवीनुसार हिरव्या मिरच्या देखील घालू शकता.
भाजीला चवीनुसार थोडासा गरम मसाला देखील घालू शकता
पुरी:
साहित्य:
२ कप गव्हाचे पीठ
१/२ चमचा मीठ
१/४ कप तेल
पाणी
कृती:
१. एका भांड्यात गव्हाचे पीठ आणि मीठ एकत्र करून घ्या.
२. त्यात तेल घालून मिसळा.
३. हळूहळू पाणी घालून घट्टसर पीठ मळा.
४. पीठ सुमारे ३० मिनिटे झाकून ठेवा.
५. पीठाचे मध्यम आकाराचे गोळे करून घ्या.
६. प्रत्येक गोळ्याला लाटा.
७. तळण्यासाठी तेल गरम करून घ्या.
८. पुरी तळून घ्या.
९. पुरी गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
पुरी मळताना पीठ खूप घट्ट करू नका.
पुरी तळताना तेल मध्यम आचेवर गरम करा.
पुरी तळताना त्याला तेलात चांगले बुडवून घ्या.
पुरी तळताना त्याला झाकून ठेवू नका, अन्यथा ती मऊ होऊ शकतात.
पुरण पोळी:
साहित्य:
१ कप हरभरा डाळ
१ कप गूळ
१ चमचा वेलची पूड
चवीनुसार सुकामेवा
पोळी:
२ कप गव्हाचे पीठ
१/२ चमचा मीठ
१/४ कप तेल
पाणी
कृती:
पुरण बनवण्यासाठी:
१. हरभरा डाळ ४-५ तास भिजत घाला.
२. भिजलेली डाळ कुकरमध्ये घालून शिजवून घ्या.
३. शिजवलेली डाळ बारीक वाटून घ्या.
४. त्यात गूळ, वेलची पूड आणि सुकामेवा घालून मिसळा.
पोळी बनवण्यासाठी:
१. एका भांड्यात गव्हाचे पीठ आणि मीठ एकत्र करून घ्या.
२. त्यात तेल घालून मिसळा.
३. हळूहळू पाणी घालून घट्टसर पीठ मळा.
४. पीठ सुमारे ३० मिनिटे झाकून ठेवा.
५. पीठाचे मध्यम आकाराचे गोळे करून घ्या.
६. प्रत्येक गोळ्याला लाटा.
७. लाटलेल्या पोळीवर पुरण घालून घ्या.
८. पोळीने पुरण झाकून घ्या.
९. पोळी लाटा.
१०. तळण्यासाठी तेल गरम करून घ्या.
११. पोळी तळून घ्या.
१२. पुरण पोळी गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
पुरण मळताना डाळ खूप बारीक वाटू नका.
पुरण पोळी लाटताना पोळी खूप पातळ किंवा खूप जाड लाटू नका.
पोळी तळताना तेल मध्यम आचेवर गरम करा.
पोळी तळताना त्याला तेलात चांगले बुडवून घ्या.
पोळी तळताना त्याला झाकून ठेवू नका, अन्यथा ती मऊ होऊ शकतात.
पापड:
साहित्य:
1 कप मूग डाळ
1/2 कप तांदूळ पीठ
1/2 टीस्पून हळद
1/4 टीस्पून तिखट
1/4 टीस्पून गरम मसाला
1/4 टीस्पून मीठ
तेल, तळण्यासाठी
कृती:
मूग डाळ स्वच्छ धुवून घ्या.
मूग डाळाला 8-10 तास भिजवा.
भिजवलेली मूग डाळ चांगली कुटून घ्या.
त्यात तांदूळ पीठ, हळद, तिखट, गरम मसाला आणि मीठ घालून एकत्र करा.
पीठ मळून घ्या.
पीठ 1/2 इंच जाडीचे लाटा करून घ्या.
लाट्या तेलात तळून घ्या.
तळलेले पापड गरम गरम सर्व्ह करा.
मूग डाळ 8-10 तास भिजवा. यामुळे डाळ मऊ होईल आणि पापड तळताना फुटणार नाहीत.
मिश्र सलाद:
साहित्य:
1 कप कोबी, बारीक चिरलेली
1/2 कप गाजर, बारीक चिरलेली
1/2 कप टोमॅटो, बारीक चिरलेले
1/4 कप कांदा, बारीक चिरलेला
1/4 कप काकडी, बारीक चिरलेली
1/4 कप शेंगदाणे, भाजून कुस्करलेले
1/4 कप लिंबाचा रस
1/4 कप तेल
1/4 टीस्पून मीठ
1/4 टीस्पून काळी मिरी
कृती:
एका भांड्यात कोबी, गाजर, टोमॅटो, कांदा आणि काकडी एकत्र करा.
त्यात शेंगदाणे, लिंबाचा रस, तेल, मीठ आणि काळी मिरी घालून एकत्र करा.
मिश्रण चांगले मिसळून घ्या.
मिश्र सलाद बनवण्यासाठी, आपण मिश्रणात कोथिंबीर, पुदिना, मेथी, हिरव्या मिरच्या इत्यादी भाज्या आणि मसालेही घालू शकता. यामुळे सलाद अधिक चवदार आणि पौष्टिक होईल.
बडीशेप:
बाजारात मिळणारी कच्ची बडीशेप कधीही तशीच खाऊ नये. ती हळदीच्या पाण्यात १५ मिनिटे ठेवावी. मग तव्यावर ती मोकळी भाजून खाण्यासाठी वापरावी.
एक महत्वाची सूचना: वरील सर्व ११ दिवसाच्या नैवेद्यामध्ये काही पदार्थात कांदा व लसूण वापरले गेले आहेत. परंतु काही भक्तजन चातुर्मासात कांदा लसूण वर्ज्य मानतात म्हणून त्यांनी त्या दोन्ही गोष्टी न वापरता पदार्थ बनवावे. कांद्या ऐवजी कोबी वापरला तरी चालतो.
कोकणातील गणेशोत्सव
कोकणामध्ये दिवसातून दोन वेळा श्री गजाननासमोर आरती म्हटली जाते. सकाळी पारिवारिक आरती असते. तर संध्याकाळी सामूहिक म्हणजे सर्व गावकरी प्रत्येक घरी सर्व टाळ मृदंग साज सामान घेऊन जातात आणि दणक्यात भक्तिभावाने श्री गजाननाची स्तुती अर्थात आरती म्हटली जाते. प्रत्येक घरी हि आरती संपल्यावर प्रसाद वितरण आलेल्या भक्तांना दिला जातो. सर्व साधारण गोड पदार्थ किंवा फळे अथवा थोडे चटक पटक नमकीन पदार्थ असतात. यालेखात जसा दुपारच्या नैवेद्याचा मेनू दिलेला आहे तसेच ११ दिवस या भक्तांना द्यावयाचा मोदकही देत आहोत.
आंब्याचे मोदक
साहित्य:
1 कप आंब्याचा लगदा
१/२ कप खवा (दुधाचे घन पदार्थ)
1/4 कप पिठीसाखर
चिमूटभर वेलची पावडर
कृती:
कढईत खवा वितळेपर्यंत गरम करा.
आंब्याचा लगदा आणि पिठीसाखर घाला. चांगले मिसळा.
मिश्रण घट्ट होईपर्यंत शिजवा.
वेलची पावडर घालून मिक्स करा.
साचे वापरून मिश्रणाला मोदकांचा आकार द्या.
|| गणपती बाप्पा मोरया ||
No comments:
Post a Comment
If you have any doubts, please let me know