ॲसिडिटी | गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स | GERD | Gastroesophageal reflux disease | Heartburn | Complications | Treatment

GERD : जीईआरडी

 

जीईआरडी म्हणजे काय?

GERD म्हणजे गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स रोग. आपण खाल्लेले अन्न तोंडातून अन्ननलिकेद्वारे जठरामध्ये जाते. अन्ननलिकेच्या खालच्या टोकाशी एक झडप असते. ही झडप उघडली की अन्न जठरामध्ये जाते व झडप पूर्ण बंद होते. ही झडप बंद झाल्यामुळे अन्न व जठरातील आम्ल पुन्हा उलट मार्गाने अन्ननलिकेत प्रवेश करू शकत नाही. अशा रीतीने एकेरी वाहतूक सुरळीत सुरु असते. ज्यांना जीईआरडी चा त्रास असतो त्या लोकांमध्ये ही झडप पूर्ण बंद होत नाही. त्यामुळे खाल्लेले अन्न व जठरातील आम्ल उलट मार्गाने पुन्हा अन्ननलिकेत प्रवेश करते. यालाच जीईआरडी म्हणतात.

अन्ननलिकेच्या आतील अस्तर अतिशय नाजूक असते. जठरातील आम्ल या अस्तराच्या संपर्कात आले की छातीत किंवा घशात जळजळ होते. यामुळे घशात आंबट पाणी आल्यासारखेही वाटू शकते. छातीत कधीतरी जळजळ झाल्यास प्रत्येक वेळी जीईआरडी असतोच असे नाही. परंतु हा त्रास आठवड्यातून दोन किंवा जास्त वेळा होत असेल तर जीईआरडी असण्याची शक्यता खूप जास्त असते. जीईआरडीमुळे भविष्यात गंभीर परिणामांना सामोरे जावे लागू शकते.

GERD अनेक घटकांमुळे होऊ शकते:

हिटल हॅर्निया (Hiatal hernia): ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये तुमच्या पोटाचा काही भाग डायाफ्राममधून वर ढकलतो, जो स्नायू तुमच्या छातीला तुमच्या पोटापासून वेगळे करतो.

कमकुवत लोअर एसोफेजियल स्फिंक्टर: हा एक स्नायू आहे जो तुमच्या अन्ननलिकेच्या तळाशी बंद होतो ज्यामुळे पोटातील आम्ल परत वर वाहू नये.

जीईआरडीमुळे होणारी गुंतागुंत:

जीईआरडीमुळे रोजच्या जीवनमानावर तर परिणाम होतोच शिवाय इतर अनेक गंभीर दुष्परिणामांना सामोरे जावे लागू शकते.

1. अन्ननलिकेला सूज.

2. अन्ननलिका अरुंद होणे.

3. बॅरेट एसोफॅगस: अन्ननलिकेचा कर्करोग होऊ शकतो.

जीईआरडीची उपचार योजना आखताना पुढील गोष्टी क्रमाक्रमाने करणे आवश्यक आहे – 1.लक्षणे नियंत्रित करणे 2.अन्ननलिकेची सूज बरी करणे. 3. वारंवार येणारी अन्ननलिकेच्या सूज आणि इतर गुंतागुंत यांना प्रतिबंध करणे.

जीईआरडीच्या उपचारांमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश केला जातो

1. औषधोपचार – जठरामधील आम्ल कमी करण्यासाठी औषधे : अँटासिड किंवा पीपीआय.

2. जीवनशैलीत सुधारणा: जीईआरडी असल्यास आपल्या जीवनशैलीत खालील सुधारणा उपयुक्त ठरु शकतात:

1. वजन जास्त असल्यास वजन कमी करावे. यामुळे पोटाच्या आतील भागातील दाब कमी होतो व त्यामुळे लक्षणे कमी होण्यास मदत होते.

2. धूम्रपान टाळावे – धूम्रपानामुळे पचन संस्थेच्या आतील भागाचे नुकसान होते व त्यामुळे आपली लक्षणे तीव्र स्वरूपात जाणवू शकतात.

3. दिवसातील तीन मोठ्या जेवणांपेक्षा थोड्या थोड्या वेळाने थोडे थोडे खावे. तसेच रात्रीचे जेवण झोपण्याच्या वेळेपूर्वी तीन ते चार तास करावे.

4. मद्यपान, कॉफी, चॉकलेट, टोमॅटो, तेलकट किंवा मसालेदार खाण्यामुळे जीईआरडीची लक्षणे तीव्र स्वरूपात जाणवू शकतात. यापैकी कोणत्याही पदार्थांच्या सेवनाने आपली लक्षणे वाढत असतील ते पदार्थ आहारातून वर्ज्य करावेत.

5. आपल्या पलंगाची डोक्याकडील बाजू लाकडाचा तुकडा किंवा वीट ठेवून सुमारे २० सें.मी. (८ इंच) ने उंच करावी. यामुळे आपली लक्षणे कमी होण्यास मदत होते. अतिरिक्त उतार वापरू नये कारण त्यामुळे पोटाच्या आतील दाब वाढू शकतो.

जीईआरडी विषयी सर्वसाधारण विचारले जाणारे प्रश्न?

प्रश्न: जीईआरडीची 4 लक्षणे काय आहेत?

उत्तर: GER आणि GERD ची लक्षणे आणि कारणे:

छाती दुखणे.

मळमळ

गिळताना समस्या किंवा गिळताना वेदना.

तोंड, घसा किंवा फुफ्फुसातील गुंतागुंतीची लक्षणे, जसे की तीव्र खोकला किंवा कर्कशपणा.

प्रश्न: जीईआरडीचे मुख्य कारण काय आहे?

उत्तर: जीईआरडी हा पचनाचा विकार आहे. हे गॅस्ट्रिक ऍसिड तुमच्या पोटातून तुमच्या अन्ननलिकेमध्ये (अन्ननलिका) वाहल्यामुळे होते. छातीत जळजळ हे जीईआरडीचे सर्वात सामान्य लक्षण आहे. जीवनशैलीतील काही समस्या ज्यामुळे GERD होऊ शकते त्यात जास्त वजन, जास्त खाणे, कॅफीन आणि अल्कोहोल घेणे आणि चॉकलेट आणि मसालेदार पदार्थ खाणे यांचा समावेश होतो.

प्रश्न: जीईआरडी ही गंभीर समस्या आहे का?

उत्तर: GER ही गंभीर स्थिती आहे. डॉक्टर सहसा औषधाने उपचार करतात. उपचार न केल्यास GERD ही समस्या असू शकते. कारण कालांतराने, पोटातील ऍसिड अन्ननलिकेच्या अस्तराच्या ऊतींना नुकसान करते, ज्यामुळे जळजळ आणि वेदना होतात.

प्रश्न: मी माझा जीईआरडी कसा बरा करू शकतो?

उत्तर: प्रयत्न करा:

निरोगी वजन राखा.

धुम्रपान करू नका.

आपल्या पलंगाचे डोके उंच करा.

आपल्या डाव्या बाजूला प्रारंभ करा.

जेवणानंतर झोपू नका.

अन्न सावकाश खा आणि नीट चावून खा.

ओहोटीला चालना देणारे पदार्थ आणि पेये टाळा.

घट्ट बसणारे कपडे टाळा.

प्रश्न: जीईआरडी कायमचा बरा होऊ शकतो का?

उत्तर: जीईआरडी हा एक सामान्य पचन विकार आहे. तुम्ही औषधोपचाराने काही लक्षणे व्यवस्थापित करू शकता, तरीही तुम्हाला प्रश्न पडेल की GERD कायमचा बरा करणे शक्य आहे का. उत्तर होय आहे — तुम्ही शस्त्रक्रिया आणि जीवनशैली घटक किंवा दोन्ही द्वारे सक्षम होऊ शकता.

प्रश्न: जीईआरडी स्वतःच निघून जाऊ शकते?

उत्तर: जर तुम्ही GERD ग्रस्त प्रौढ असाल, तर ते स्वतःच निघून जाणार नाही, परंतु असे उपचार आहेत जे तुम्हाला ते व्यवस्थापित करण्यात मदत करू शकतात, ज्यात: अँटासिड्स सारखी ओव्हर-द-काउंटर औषधे आहेत.