गणेश चतुर्थी ते अनंत चतुर्दशी प्रसाद नैवेद्य यादी
ॐ गणेशाय नमः। श्रीगणेशाय नमः। गजाननाय नमः।
गणपतये नमः। विघ्नराजाय नमः। विघ्नेश्वराय नमः।
सिद्धिविनायकाय नमः। वरदविघ्नविनायकाय नमः।
गणाध्यक्षाय नमः। गणप्रियाय नमः। लम्बोदराय नमः।
महागणपतये नमः। द्वैतीतद्वैताय नमः। वरदाय नमः।
विद्यानिधये नमः। धनेश्वराय नमः। विघ्नानन्दाय नमः।
मनोविघ्नेश्वराय नमः। मनोन्मनि नमः। अनेकदंताय नमः।
उद्वेगकराय नमः। अचिन्त्याय नमः। अच्युताय नमः।
अदित्याय नमः। अव्यक्ताय नमः। अनिरुद्धाय नमः।
अक्षोभ्याय नमः। सर्वस्त्राण्यस्य भूषणम्।चन्दनम्चर्चितलक्षम्।
सुकेशमन्जरीक्रितम्। महापद्मप्रसूनवेशवाक्षम्।
विग्नशान्ताय नमः। आशीर्वादं कुरु में गणेश्।
गणपति बप्पा मोरया!
गणेश उत्सवातील सहाव्या दिवसाचा नैवेद्य मेनु
साधा भात:
साहित्य:
१ कप तांदूळ
२ कप पाणी
१ चमचा मीठ
कृती:
१. तांदूळ चाळून घ्या.
२. एका मोठ्या पातेल्यात पाणी गरम करा.
३. पाणी उकळल्यावर, तांदूळ घाला आणि मीठ घाला.
४. पातेल्याच्या झाकण ठेवा आणि मंद आचेवर 15-20 मिनिटे शिजवा.
५. गॅस बंद करा आणि पातेल्यावर झाकण ठेवा. 10 मिनिटे शिजवू द्या.
६. झाकण काढा आणि तांदूळ चांगले ढवळा.
७. तांदूळ वाढून सर्व्ह करा.
तांदूळ शिजवल्यानंतर, आपण ते काही मिनिटे झाकून ठेवावे. यामुळे तांदूळ मऊ होईल आणि ते एकसमान शिजतील.
तूर डाळ वरण:
साहित्य:
१ कप तूर डाळ
१/२ चमचा हळद
१/४ चमचा हिंग
१/२ चमचा जिरे
१/२ चमचा धणे
१/२ चमचा मेथी
चवीनुसार मीठ
१/२ कप कांदा, बारीक चिरलेला
१/२ कप टोमॅटो, बारीक चिरलेला
३-४ लसूण पाकळ्या, बारीक चिरलेली
२-३ इंच आले, बारीक चिरलेले
साजूक तूप
कृती:
१. तूर डाळ धुवून २-३ तास भिजत घाला.
२. एका कढईत तेल गरम करून त्यात जिरे, धणे, मेथी आणि हळद घालून परतून घ्या.
३. त्यात कांदा घालून गुलाबी होईपर्यंत परतून घ्या.
४. त्यात टोमॅटो घालून मऊ होईपर्यंत परतून घ्या.
५. त्यात लसूण आणि आले घालून परतून घ्या.
६. त्यात भिजवलेली तूर डाळ घालून परतून घ्या.
७. त्यात मीठ घालून झाकण ठेवून मंद आचेवर शिजवून घ्या.
८. डाळ शिजल्यावर त्यात साजूक तूप घालून गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
डाळ शिजवताना ती जास्त पातळ होणार नाही याची काळजी घ्या.
डाळ शिजवताना त्यात थोडासा पाणी घालावा.
डाळ शिजल्यावर त्यात साजूक तूप घालून गरम गरम सर्व्ह केल्यास ती अधिक चविष्ट होते..
ताजा हिरवा वाटणा भाजी:
साहित्य:
१/२ किलो ताजा वाटणा
१/२ कप तेल
१/२ चमचा मोहरी
१/२ चमचा हिंग
१/२ चमचा हळद
१/२ चमचा लाल मिरची पावडर
१/२ चमचा गरम मसाला
१/२ चमचा कोथिंबीर, बारीक चिरून
मीठ, चवीनुसार
कृती:
१. वाटणा स्वच्छ धुवून घ्या.
२. एका पातळ भांड्यात तेल गरम करून मोहरी, हिंग घाला.
३. मोहरी तडतडली की हळद, लाल मिरची पावडर आणि गरम मसाला घाला.
४. मसाले सुगंध येईपर्यंत परतून घ्या.
५. वाटणा घालून हलवून घ्या.
६. झाकण ठेऊन वाटणा मध्यम आचेवर शिजवा.
७. वाटणा शिजला की मीठ घालून हलवून घ्या.
८. कोथिंबीर घालून गरमागरम सर्व्ह करा.
टिपा: वाटणा भाजताना झाकण ठेवल्याने वाटणा मऊ शिजतो.
वाटणा भाजण्यापूर्वी मोहरी, हिंग, हळद, लाल मिरची पावडर आणि गरम मसाला तव्यावर किंचित भाजून घ्यावे. यामुळे भाजीची चव अधिक चांगली होते.
कोथिंबीरऐवजी आपण हिंग, हिरवे कोकवे किंवा चवनुसार कोणतेही मसाले घालू शकता.
मुगाची उसळ:
साहित्य:
मुगाची डाळ - १ वाटी
कच्चा मसाला - १ टेबलस्पून
कांदा - १
टोमॅटो - १
लसूण - ८-१० पाकळ्या
आले - १ इंच
खोबरं - १/२ वाटी
तेल - ३ टेबलस्पून
मोहरी - १/४ टीस्पून
हळद - १/२ टीस्पून
लाल तिखट - १ टीस्पून
धने-जिरेपूड - १ टीस्पून
कांदा-लसूण मसाला - १ टीस्पून
गरम मसाला - १/२ टीस्पून
मीठ - चवीनुसार
कृती:
मुगाची उसळ ही एक लोकप्रिय महाराष्ट्रीयन भाजी आहे. ही भाजी मुगाच्या डाळीपासून बनवली जाते. मुगाच्या डाळीमध्ये प्रथिने, खनिजे, आणि जीवनसत्त्वे असतात. मुगाची उसळ ही भाजी चवदार आणि पौष्टिक आहे.
मुगाची उसळ बनवण्यासाठी लागणारे साहित्य:
मुगाची डाळ - १ वाटी
कच्चा मसाला - १ टेबलस्पून
कांदा - १
टोमॅटो - १
लसूण - ८-१० पाकळ्या
आले - १ इंच
खोबरं - १/२ वाटी
तेल - ३ टेबलस्पून
मोहरी - १/४ टीस्पून
हळद - १/२ टीस्पून
लाल तिखट - १ टीस्पून
धने-जिरेपूड - १ टीस्पून
कांदा-लसूण मसाला - १ टीस्पून
गरम मसाला - १/२ टीस्पून
मीठ - चवीनुसार
मुगाची उसळ बनवण्याची कृती:
१. मुगाची डाळ धुवून, भिजवून
घ्या.
२. कच्चा मसाला बारीक करून
घ्या.
३. कांदा, टोमॅटो, लसूण,
आणि आले बारीक चिरून घ्या.
४. एका कढईत तेल गरम करून
त्यात मोहरी घाला. मोहरी तडकली की त्यात कांदा घालून परतून घ्या. कांदा गुलाबी झाला
की त्यात लसूण आणि आले घालून परतून घ्या.
५. कांदा-लसूण-आले परतून
झाल्यावर त्यात कच्चा मसाला घालून परतून घ्या.
६. मसाले परतून झाल्यावर
त्यात मुगाची डाळ घालून परतून घ्या.
७. मुगाची डाळ परतून झाल्यावर
त्यात टोमॅटो घालून परतून घ्या.
८. टोमॅटो परतून झाल्यावर
त्यात खोबरं घालून परतून घ्या. खोबरं परतून झाल्यावर त्यात हळद, लाल तिखट, धने-जिरेपूड,
आणि कांदा-लसूण मसाला घालून परतून घ्या.
९. मसाले परतून झाल्यावर
त्यात पाणी घालून झाकण ठेवा. मुगाची डाळ शिजण्यास द्या.
१०. मुगाची डाळ शिजली की
त्यात गरम मसाला आणि मीठ घालून परतून घ्या.
११. मुगाची उसळ तयार आहे. गरमागरम भाताबरोबर सर्व्ह करा.
मुगाची उसळ बनवण्याचे टिप्स:
मुगाची डाळ भिजवून घेतल्यास
ती शिजण्यास कमी वेळ लागतो.
मुगाची डाळ शिजवताना, आचेवर
कमी करून घ्या. त्यामुळे मुगाची डाळ मऊ शिजेल.
रस्सा जास्त घट्ट झाला तर
त्यात थोडेसे पाणी घालून घ्या.
गरम मसाला तुमच्या आवडीनुसार
घाला.
कोथिंबीर वडी:
साहित्य:
२ कप कोथिंबीर
१ कप बेसन
१/४ कप तांदूळ पीठ
२ चमचे लाल तिखट
१ चमचा हळद
१/२ चमचा जिरे
१/४ चमचा ओवा
१ चमचा तीळ
चवीनुसार मीठ
तेल
कृती:
१. कोथिंबीर स्वच्छ धुवून कोरडी करा.
२. कोथिंबीर बारीक चिरून घ्या.
३. एका भांड्यात बेसन, तांदूळ पीठ, लाल तिखट, हळद, जिरे, ओवा, तीळ आणि मीठ एकत्र करून घ्या.
४. त्यात बारीक चिरलेली कोथिंबीर घालून चांगले मिसळा.
५. पीठात थोडेसे पाणी घालून घट्टसर पीठ मळा.
६. पीठाचे मध्यम आकाराचे गोळे करून घ्या.
७. प्रत्येक गोळ्याचे रोल बनवा.
८. रोलला थोडेसे तेल लावून लाटून घ्या.
९. तळण्यासाठी तेल गरम करून घ्या.
१०. वडी तळून घ्या.
११. तळलेली वडी गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
वडी तळताना तेल मध्यम आचेवर गरम करा.
वडी तळताना त्यांना झाकून ठेवू नयेत, अन्यथा त्या मऊ होऊ शकतात.
वडी तळून झाल्यावर त्यांना कागदी टॉवेलवर ठेवून तेल काढून घ्या.
गोड रस घावणे:
साहित्य:
१ कप तांदूळ
चवीनुसार मीठ
पाणी
कृती:
१. तांदूळ धुवून २-३ तास भिजत घाला.
२. भिजलेला तांदूळ मिक्सरमध्ये वाटून घ्या.
३. वाटलेला तांदूळ एका भांड्यात काढून घ्या.
४. त्यात मीठ घालून मिसळा.
५. पाणी घालून पीठ मळा.
६. पीठाचे मध्यम आकाराचे गोळे करून घ्या.
७. गोळे लाटून घ्या.
८. तळण्यासाठी तेल गरम करून घ्या.
९. घावणे तळून घ्या.
१०. तळलेले घावणे गरम गरम सर्व्ह करा.
टिपा:
तांदूळ जास्त भिजवू नयेत, अन्यथा ते मऊ होऊ शकतात.
पीठ जास्त पातळ होणार नाही याची काळजी घ्या.
घावणे तळताना तेल मध्यम आचेवर गरम करा.
घावनासोबत रस:
घावनासोबत रस बनवायचा असेल तर
नारळाचं दुध:
नारळ फोडणे, तो खरवडणे, खोबरं वाटणे, त्याचे दुध काढणे। तयार नारळाच्या दुधात, गायीचं दूध, चिमुटभर जायफळ पावडर आणि चवीनुसार गुळ घालून मंद गॅस वर गुळ वितळेपर्यंत गरम करते.
पापड:
साहित्य:
1 कप मूग डाळ
1/2 कप तांदूळ पीठ
1/2 टीस्पून हळद
1/4 टीस्पून तिखट
1/4 टीस्पून गरम मसाला
1/4 टीस्पून मीठ
तेल, तळण्यासाठी
कृती:
मूग डाळ स्वच्छ धुवून घ्या.
मूग डाळाला 8-10 तास भिजवा.
भिजवलेली मूग डाळ चांगली कुटून घ्या.
त्यात तांदूळ पीठ, हळद, तिखट, गरम मसाला आणि मीठ घालून एकत्र करा.
पीठ मळून घ्या.
पीठ 1/2 इंच जाडीचे लाटा करून घ्या.
लाट्या तेलात तळून घ्या.
तळलेले पापड गरम गरम सर्व्ह करा.
मूग डाळ 8-10 तास भिजवा. यामुळे डाळ मऊ होईल आणि पापड तळताना फुटणार नाहीत.
मिश्र सलाद:
साहित्य:
1 कप कोबी, बारीक चिरलेली
1/2 कप गाजर, बारीक चिरलेली
1/2 कप टोमॅटो, बारीक चिरलेले
1/4 कप कांदा, बारीक चिरलेला
1/4 कप काकडी, बारीक चिरलेली
1/4 कप शेंगदाणे, भाजून कुस्करलेले
1/4 कप लिंबाचा रस
1/4 कप तेल
1/4 टीस्पून मीठ
1/4 टीस्पून काळी मिरी
कृती:
एका भांड्यात कोबी, गाजर, टोमॅटो, कांदा आणि काकडी एकत्र करा.
त्यात शेंगदाणे, लिंबाचा रस, तेल, मीठ आणि काळी मिरी घालून एकत्र करा.
मिश्रण चांगले मिसळून घ्या.
मिश्र सलाद बनवण्यासाठी, आपण मिश्रणात कोथिंबीर, पुदिना, मेथी, हिरव्या मिरच्या इत्यादी भाज्या आणि मसालेही घालू शकता. यामुळे सलाद अधिक चवदार आणि पौष्टिक होईल.
बडीशेप:
बाजारात मिळणारी कच्ची बडीशेप कधीही तशीच खाऊ नये. ती हळदीच्या पाण्यात १५ मिनिटे ठेवावी. मग तव्यावर ती मोकळी भाजून खाण्यासाठी वापरावी.
एक महत्वाची सूचना: वरील सर्व ११ दिवसाच्या नैवेद्यामध्ये काही पदार्थात कांदा व लसूण वापरले गेले आहेत. परंतु काही भक्तजन चातुर्मासात कांदा लसूण वर्ज्य मानतात म्हणून त्यांनी त्या दोन्ही गोष्टी न वापरता पदार्थ बनवावे. कांद्या ऐवजी कोबी वापरला तरी चालतो.
कोकणातील गणेशोत्सव
कोकणामध्ये दिवसातून दोन वेळा श्री गजाननासमोर आरती म्हटली जाते. सकाळी पारिवारिक आरती असते. तर संध्याकाळी सामूहिक म्हणजे सर्व गावकरी प्रत्येक घरी सर्व टाळ मृदंग साज सामान घेऊन जातात आणि दणक्यात भक्तिभावाने श्री गजाननाची स्तुती अर्थात आरती म्हटली जाते. प्रत्येक घरी हि आरती संपल्यावर प्रसाद वितरण आलेल्या भक्तांना दिला जातो. सर्व साधारण गोड पदार्थ किंवा फळे अथवा थोडे चटक पटक नमकीन पदार्थ असतात. यालेखात जसा दुपारच्या नैवेद्याचा मेनू दिलेला आहे तसेच ११ दिवस या भक्तांना द्यावयाचा मोदकही देत आहोत.
तिळाचे मोदक
साहित्य:
1 कप तीळ
१/२ कप गूळ
1/4 कप किसलेले खोबरे
चिमूटभर वेलची पावडर
कृती:
तीळ सोनेरी होईपर्यंत कोरडे भाजून सुगंध सोडा.
दुसऱ्या पॅनमध्ये गूळ वितळवून किसलेले खोबरे घाला. मिश्रण घट्ट होईपर्यंत शिजवा.
भाजलेले तीळ आणि वेलची पूड घाला. चांगले मिसळा.
साच्याने किंवा हाताने मिश्रणाला मोदकांचा आकार द्या.
|| गणपती बाप्पा मोरया ||
No comments:
Post a Comment
If you have any doubts, please let me know