आवडता गोड गुलाब जामुन | गुलाब जामुन हा भारतीय पदार्थ नाही | जेव्हा मिठाईचा उल्लेख केला जातो तेव्हा गुलाब जामुनचा उल्लेख नक्कीच होतो | तुर्की लोकांनी गुलाब जामुन भारतात आणले | मुघल सम्राट शाहजहानच्या स्वयंपाक्याने गुलाब जामुन चुकून तयार केला होता | पश्चिम बंगालमध्ये याला पंतुआ, गोलप जाम आणि कालो जाम असेही म्हणतात

गुलाब जामुन

 

गोड गुलाब जामुन इतिहास

गुलाब जामुनमध्ये ना 'गुलाब' आहे ना 'जामुन', मग हे नाव का पडले, जाणून घ्या त्याची रंजक कहाणी. जेव्हा मिठाईचा उल्लेख केला जातो तेव्हा गुलाब जामुनचा उल्लेख नक्कीच होतो. भारतीय खाद्यपदार्थाचा हा एक महत्त्वाचा भाग आहे. गमतीची गोष्ट म्हणजे या खास मिठाईला गुलाब किंवा जामुन नाही, तरीही त्याला गुलाब जामुन का म्हणतात. या गोड गुलाब-जामुनचे नाव देण्यामागचे नेमके कारण इतिहासात नोंदवले गेले आहे. इतिहास सांगतो, या गोडाच्या नावाचा पर्शियाशी संबंध आहे.

पर्शियन शब्दावलीनुसार, गुलाब दोन शब्दांपासून बनलेला आहे. पहिला म्हणजे ‘गुल’, म्हणजे फूल. दुसरा शब्द ‘आब’ म्हणजे पाणी. म्हणजे गुलाबाच्या सुगंधाने गोड पाणी. ज्याला आपण सामान्य भाषेत साखरेचे सरबत म्हणतो त्याला त्या काळी तिथे गुलाब म्हणत. दुधापासून तयार केलेल्या खव्यापासून गोळ्या बनवल्या जात होत्या ज्याचा रंग गडद होईपर्यंत तळला होता. ज्याची तुलना ब्लॅकबेरीशी करण्यात आली. यावरून त्याला गुलाब जामुन हे नाव पडले.

एका सिद्धांतानुसार गुलाब जामुन प्रथम मध्ययुगात इराणमध्ये तयार करण्यात आले होते. ज्याला तुर्की लोकांनी नंतर भारतात आणले, त्याची भारतात सुरुवात झाली. दुसरा सिद्धांत असे सांगतो की एकदा तो मुघल सम्राट शाहजहानच्या स्वयंपाक्याने चुकून तयार केला होता. जो खूप आवडला होता. हळूहळू ते भारतातील प्रत्येक राज्यात प्रसिद्ध झाले आणि मिठाईचा एक महत्त्वाचा भाग बनला.

लुकमत-अल-कादी आणि अरब देशांमध्ये खाल्ल्या जाणाऱ्या गुलाब जामुनमध्ये अनेक समानता आहेत. मात्र, ते तयार करण्याची पद्धत थोडी वेगळी आहे. इतिहासकार मायकेल क्रॉन्डल, ज्यांना खाद्यपदार्थाच्या इतिहासाचे ज्ञान आहे, असे म्हणतात की लुकमत-अल-कादी आणि गुलाब जामुन या दोघांची उत्पत्ती पर्शियन पदार्थांपासून झाली आहे. दोन्ही साखरेच्या पाकात जोडलेले आहेत.

दुधाच्या खव्यापासून तयार होणारी ही गोड अनेक नावांनी ओळखली जाते. पश्चिम बंगालमध्ये याला पंतुआ, गोलप जाम आणि कालो जाम असेही म्हणतात. मध्य प्रदेशातील जबलपूर गुलाब जामुनसाठीही प्रसिद्ध आहे. जबलपूरमध्ये कटंगी नावाचे ठिकाण आहे, येथील झुर्रा रसगुल्ले प्रसिद्ध आहेत आणि आकारानेही खूप मोठे आहेत. त्याची चव आणि आकार यामुळे इथे येणारा प्रत्येक माणूस याची चव नक्कीच घेतो.

गुलाब जामुनशी संबंधित आणखी एक मनोरंजक गोष्ट म्हणजे त्याचे राजस्थानशी संबंध. गुलाब-जामुनची भाजी येथे तयार केली जाते. यामध्ये साखरेऐवजी सुका मेवा, टोमॅटो आणि मसाल्यांचा वापर केला जातो. ही भाजी इथल्या स्थानिक जेवणाचा एक भाग आहे.

गुलाब जामुन रेसिपी

जर तुम्ही कोणाला त्यांच्या आवडत्या मिठाईबद्दल विचारले तर अनेकांच्या उत्तरात गुलाब जामुनचे नाव नक्कीच येईल. तुम्हाला माहीत आहे का गुलाब जामुनला रोज बेरी असेही म्हणतात.

हे गोड बनवणे अगदी सोपे आहे. हा आवडता गोड तुम्ही घरी सहज बनवू शकता आणि तुमच्या कुटुंबियांसोबत आणि मित्रांसोबत त्याचा आनंद घेऊ शकता. परिपूर्ण गुलाब जामुन बनवण्यासाठी तुम्हाला साधे साहित्य आवश्यक आहे.

गुलाब जामुन बनवण्याची पद्धत:

गुलाब जामुन बनवण्यासाठी साहित्य:

बारीक पीठ

बेकिंग सोडा

वेलची

साखरेचा पाक

गुलाब जामुन बनवण्याची पद्धत 1.

गुलाब जामुन बनवण्यासाठी प्रथम एका भांड्यात खवा चांगला मॅश करा.

यानंतर मैदा आणि बेकिंग सोडा एकत्र करून पीठ तयार करा.

आता तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही फूड प्रोसेसर देखील वापरू शकता.

पीठ कोरडे नसावे, जर ते कोरडे वाटले तर आपले हात ओले करा आणि त्यावर पुन्हा काम करा.

पिठाचे छोटे गोळे करा.

कढईत तूप टाकून आच कमी करा.

त्यात ब्रेडचे चौकोनी तुकडे घालून हलके तपकिरी होऊ द्या.

ब्रेड बाहेर काढा आणि त्यात जितक्या बेरी टाका आता गॅस कमी करा आणि या सर्व बेरी गोल्डन ब्राऊन होईपर्यंत तळा.

सरबत तयार करताना गुलाब जामुन बाजूला ठेवा.

पाण्यात साखर मिसळा आणि मंद आचेवर शिजू द्या, साखर पूर्णपणे विरघळेपर्यंत सतत ढवळत राहा. (घट्ट होईपर्यंत शिजवा)

चाळणी आणि मलमलच्या कापडातून ते गाळून घ्या.

वेलची घालून पुन्हा उकळा, त्यात गुलाब जामुन घाला आणि गॅस बंद करा.

आता गुलाब जामुन तयार आहे.

सर्व्ह करण्यापूर्वी त्यात गुलाबजामुन अर्धा तास भिजत ठेवावे.

खवा किंवा मावा गुलाब जामुन रेसिपी 2.

 प्रत्येकाची आवडती गुलाब जामुन रेसिपी जी कोणत्याही सण किंवा पार्टीत गोडवा आणते.

खवा किंवा माव्यासोबत गुलाब जामुन रेसिपीसाठी साहित्य:

मऊ मावा (धाप) - 1.5 कप (300 ग्रॅम)

पनीर - ½ कप (100 ग्रॅम)

पीठ - ½ कप पेक्षा जास्त (70 ग्रॅम)

साखर - 3.5 कप (800 ग्रॅम)

वेलची - ½ टीस्पून (जाडसर ग्राउंड)

काजू - 7 ते 8 (बारीक चिरून)

बदाम- ७ ते ८ (बारीक चिरून)

तूप- तळण्यासाठी

कृती - गुलाब जामुन कसा बनवायचा

सिरप तयार करा. एका भांड्यात साखर आणि २ कप पाणी घालून मिक्स करा. साखर पाण्यात पूर्णपणे विरघळल्यानंतर, मंद आचेवर २ ते ३ मिनिटे शिजू द्या.

गुलाबजामुनचे मिश्रण तयार करा. अगदी मऊ मावा (धप) आणि पनीर एका प्लेटमध्ये ठेवा. प्रथम पनीर फोडून टाका, त्याचे चुरा करा आणि ते पूर्णपणे मऊ होईपर्यंत तळहाताने मळून घ्या. यानंतर पनीरमध्ये मावा घालून मॅश करून मिक्स करा. त्यात दीड कप मैदा घालून चांगले मिक्स करून एक गुळगुळीत मिश्रण तयार करा.

सिरप तपासा. एका कपमध्ये सिरपचे 1 ते 2 थेंब टाका आणि थंड होऊ द्या. नंतर, थंड झालेल्या सिरपमध्ये आपले बोट बुडवा आणि ते आपल्या बोटाच्या आणि अंगठ्यामध्ये चिकटवा, जर स्ट्रिंग तयार होत नसेल किंवा एक छोटी स्ट्रिंग तयार झाली असेल परंतु सरबत मधासारखे चिकटत असेल तर गुलाब जामुनचे सरबत तयार आहे. सरबत भांडे काढून जाळीच्या स्टँडवर ठेवा.

गुलाब जामुन तळण्यासाठी कढईत पुरेसे तूप टाकून गरम होऊ द्या. दरम्यान, पीठ देखील तपासा. हातात थोडे पीठ घेऊन त्याचे गोल गोळे करा. चेंडू पूर्णपणे गुळगुळीत असावा, तरच पीठ गुलाब जामुनसाठी योग्य आहे.

सारण तयार करा. एका भांड्यात काजू, बदाम आणि वेलची पावडर मिक्स करा. त्यात थोडेसे (एक चमचे) माव्याचे पीठ घाला. स्टफिंग तयार आहे.

तूप तपासा. तूप गरम झाल्यावर तुपात थोडं पीठ टाकून तपासून घ्या. पीठ चांगले तळले आहे, तूप गरम झाले आहे. आग कमी करा आणि पीठ काढा. यानंतर ट्रायलसाठी तयार केलेले गुलाबजामुन तुपात न भरता तळून घ्या आणि तपासा. गुलाब जामुन तुपात फोडू नये आणि बुडबुड्यांसारखे फुगू नये. असे होत असल्यास, पीठ खूप मऊ तयार केले आहे. हा गुलाबजामुन काढा.

पिठात 1 टेबलस्पून (10 ते 12 ग्रॅम) मैदा घालून चांगले मॅश करा. या पिठाचा गोळा तयार करून मध्यम गरम तुपात टाका आणि मंद आचेवर तळून घ्या आणि तपासा. गुलाब जामुन चांगला शिजत आहे, कुठेही सूज नाहीये, पीठ परफेक्ट आहे. गुलाबजामुन तपकिरी झाल्यावर बाहेर काढून सिरपमध्ये टाका. पाक झाकून ठेवा जेणेकरून ते लवकर थंड होणार नाही. पीठ लहान तुकडे किंवा गोळे मध्ये विभाजित करा. कणकेचा एक गोळा घ्या आणि तो थोडासा सपाट करण्यासाठी बोटांनी दाबा. त्यात थोडे सारण टाकून घट्ट बंद करा. नंतर हाताने लाटून गोल गुलाब जामुन तयार करा. त्याचप्रमाणे एक एक करून सर्व पिठातून गुलाब जामुन तयार करा.

4 गुलाब जामुन तळण्यासाठी तुपात घाला. ते तळताना लक्षात ठेवा की गुलाबजामुनवर लाडू थेट हलवू नका. नुसते तूप लाडूने ढवळावे, गुलाब जामुन स्वतःच फिरतील. गुलाब जामुन किंचित तपकिरी रंगाचे झाल्यावर, तुम्ही थेट लाडू वळवून तळू शकता आणि गुलाब जामुनला तपकिरी होईपर्यंत तळू शकता.

गुलाबजामुन तळून झाल्यावर बाहेर काढून सिरपमध्ये टाका. कढईतून गुलाब जामुन काढताना लादीवर थोडावेळ ठेवा म्हणजे जास्तीचे तूप कढईत परत जाईल. गुलाब जामुन एकदा तळण्यासाठी अंदाजे 10 मिनिटे लागतात. सर्व गुलाबजामुन त्याच पद्धतीने भरून, तळून आणि सरबतात टाकून तयार करा. गुलाब जामुन चमच्याने सिरपमध्ये बुडवून ३ ते ४ तास सरबत शोषण्यासाठी ठेवा.

3 ते 4 तासांत, गुलाब जामुन सरबत शोषून घेतील आणि गोड बनतील, परंतु दुसऱ्या दिवशी ते खाण्यास अधिक स्वादिष्ट लागतील. सर्वांचे आवडते गुलाब जामुन कधीही गरमागरम सर्व्ह करा आणि चवीने खा.

अतिरिक्त सूचना

पीठ मळून अगदी गुळगुळीत करा.

गुलाब जामुनचे गोळे कुठूनही तुटू नयेत याची विशेष काळजी घ्या. गोळे पूर्णपणे गुळगुळीत असावेत.

गुलाब जामुन तळण्यासाठी पुरेसे तूप घ्या. इतकं तूप घ्या की गुलाब जामुन तुपात चांगलं भिजतं.

तुम्ही तुपाऐवजी रिफाइंड तेलही वापरू शकता.

प्रथम एक गुलाबजामुन बनवून तुपात तळून घ्या आणि तपासा. जर ते तुटत असेल तर पिठात थोडे अधिक पीठ घाला आणि पुन्हा गुळगुळीत पीठ तयार करा.

जर गुलाबजामुन सरबतात टाकल्यानंतर आकुंचन पावत असेल तर सरबत थोडे घट्ट होते. त्यात थोडं पाणी घालून थोडं गरम करून मग गुलाबजामुन तळून त्यात घाला.

जर साखर थोडीशीही घाण वाटत असेल तर साखरेचा पाक बनवताना त्यात २ ते ३ टेबलस्पून दूध घालावे. पाक उकळत असताना, सिरपच्या वरच्या बाजूला तयार होणारा कोणताही फेस चमच्याने काढून टाका.

तूप चांगले तापले की आच कमी करा आणि मंद आचेवर मध्यम गरम तुपात गुलाब जामुन तळून घ्या.

तुम्ही गुलाबजामुन न भरता बनवू शकता पण भरलेल्या गुलाब जामुनची चव चांगली लागते.

गुलाब जामुन खूप गरम किंवा थंड सिरपमध्ये टाकू नका. यासाठी पाक थोडे गरम असावे.

काळा जामुन रेसिपी

काळा जामुन रेसिपी काळ्या जामुनची झटपट खवा आणि मावा रेसिपी स्टेप बाय स्टेप फोटो आणि व्हिडिओसह. पारंपारिकपणे, काळा जामुन रेसिपी राजेशाही मानली जात असे आणि सण किंवा विशेष प्रसंगी तयार केली जात असे. पण आजकाल ते सर्वसामान्यांच्या घरात बनवले जाते आणि मिठाई म्हणूनही लोकप्रिय झाले आहे. हे दूध पावडर, खवा किंवा माव्याने सहज बनवता येते, पण या रेसिपीमध्ये आम्ही झटपट खव्यापासून बनवला आहे.

ही रेसिपी बनवण्याची पद्धत गुलाब जामुन सारखीच आहे. फरक एवढाच की गुलाब जामुन काळे होईपर्यंत भाजले जाते. याआधी मी गुलाब जामुनची सोपी रेसिपी शेअर केली होती जी ब्रेड आणि मिल्क पावडरने बनवली जाते. त्याच वेळी मला अनेकांनी काळा जामुन आणि मावा किंवा खव्याची रेसिपी करायला सांगितली होती. म्हणून मी या रेसिपीमध्ये दोन्ही वापरले आहेत. व्हॅनिला किंवा बटर स्कॉच आइस्क्रीमसह तुम्ही या रेसिपीचा आनंद घेऊ शकता.

सारांश

गुलाब जामुन हा भारतीय पदार्थ नाही. गुलाब जामुन ही इराणी गोड रेसिपी  आहे. तेराव्या शतकात इराणमध्ये याचा शोध लागला. इराणचे लोक पीठाचे गोळे तुपात तळून घ्यायचे आणि नंतर ते मधात बुडवून ठेवायचे (मध उपलब्ध नसेल तर साखरेच्या पाकात). काही वेळाने बाहेर काढून सर्व्ह केले. इराणमध्ये या डिशचे नाव 'लुकमत अल-कादी' असे होते. भारतात त्याचे नामकरण करण्यात आले. भारतावर राज्य करणाऱ्या मुघल सम्राट शाहजहानला गुलाब जामुन अतिशय प्रिय होते. त्यामुळे मुघल सल्तनतशी संबंधित लोकांनी खास प्रसंगी पाहुण्यांना गुलाब जामुन देण्यास सुरुवात केली. हळूहळू, गुलाब जामुन हे भारतातील सण आणि विशेष प्रसंगी खाद्यपदार्थातील मुख्य मिष्टान्न बनले. मुघल परत गेले पण गुलाब जामुन परत जायला तयार नव्हते.

कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.