गोकर्णाचं रोप व फूल (अपराजिता)
अपराजिता वनस्पती
घरामध्ये गोकर्णी लावल्याने सकारात्मक ऊर्जा संचारते. गोकर्णीमुळे माता लक्ष्मी प्रसन्न होते आणि कुटुंबात सुख-समृद्धी नांदते. वास्तुशास्त्रात गोकर्णीचं फूल (अपराजिता) हे सुख, समृद्धी आणि नशिबाचे प्रतीक मानले जाते. गोकर्ण फुलांचा उपयोग महादेव, विष्णू, शनिदेव, देवी लक्ष्मी आणि दुर्गादेवीच्या पूजेत केला जातो. गोकर्ण फुलाचे अनेक फायदे शास्त्रात सांगण्यात आले आहेत. घरामध्ये गोकर्णी लावल्याने सकारात्मक ऊर्जा संचारते. गोकर्णीमुळे माता लक्ष्मी प्रसन्न होते आणि कुटुंबात सुख-समृद्धी नांदते.
गोकर्ण फुलाचे फायदे
धर्मग्रंथानुसार गोकर्ण फुलाला अपराजिता, विष्णुप्रिया, विष्णुकांता इत्यादी नावांनी देखील ओळखले जाते. गोकर्णी धनाची देवी लक्ष्मीशी संबंधित आहे, त्यामुळे गोकर्णी घरात लावल्याने आर्थिक समृद्धी वाढते. गोकर्णी ही शुभ आणि पूजनीय असल्याने तिच्या प्रभावामुळे घरात सुख-शांतीचे वातावरण राहते.
भगवान विष्णूची कृपा मिळते, माता लक्ष्मी गोकर्णीसोबत राहते, ज्यामुळे जीवन आनंदी राहते. कुंडलीत शनिदेवाची स्थिती वाईट असेल तरीही गोकर्ण खूप फायदेशीर आहे. गोकर्ण फुलाने शनिदेवाचा कोप शांत राहतो आणि घरातील सदस्यांचे मन स्थिर राहते, असे मानले जाते. यामुळे घरामध्ये सकारात्मकता राहते, त्यामुळे सर्व कामे व्यवस्थित होतात.
(येथे दिलेली माहिती धार्मिक श्रद्धेवर आधारित आहे. याला कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही.)
गोकर्ण वेलीचे अनेक फायदे
अपराजिता, विष्णुकांता म्हणजेच गोकर्णी या नावाने ओळखली जाणारी सफेद आणि निळी फुले घराचे सौंदर्य वाढवण्यासाठी बागेत किंवा बागेत लावली जातात. त्यांना पावसाळ्यात फुले व शेंगाही येतात. गोकर्णी तुमच्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. विविध रोगांवर हा रामबाण उपाय आहे. त्यामुळे अपराजिता, विष्णुकांता म्हणजेच गोकर्णी या नावाने ओळखली जाणारी सफेद आणि निळी फुले घराचे सौंदर्य वाढवण्यासाठी बागेत किंवा बाल्कनीत लावली जातात. त्यांना पावसाळ्यात फुले व शेंगाही येतात. याचा वापर प्रामुख्याने आयुर्वेदात केला जातो.
दोन प्रकारचे मस्तष्क दुखी, मेंदूसाठी उपयुक्त, थंड, घसा साफ करतो, दृष्टी सुधारतो, स्मरणशक्ती आणि बुद्धिमत्ता वाढवतो, कुष्ठरोग, लघवीतील दोष तसेच सामान्य सूज या तीनही दोष दूर करतो., व्रण आणि विषबाधा. मेंदुज्वर, कुष्ठरोग, अंगावर उठणार्या पित्ताच्या गाठी, हायड्रोसेफलस, यकृत, प्लीहा यासाठी उपयुक्त.
रोज सूर्योदयापूर्वी गोकर्णी कोवळ्या दाण्याचा रस किंवा मुळांच्या रसाचे ८ ते १० थेंब सेवन केल्यास डोकेदुखी दूर होते. लहान मुलांमध्येही कान टोचल्याने कान दुखणे थांबते.
अंतर्गत आयुर्वेदिक गुणधर्म:
अर्धा शिशी:
गोकर्णीच्या रसाचे ४-४ थेंब नाकात टाका.
खोकला:
गोकर्णीच्या मुळाचा अर्क तयार करून दोनदा चाटल्याने खोकला, धाप लागणे, लहान मुलांचा खोकला यांवर आराम मिळतो.
टॉन्सिल:
10 ग्रॅम गोकर्णीची पाने, 500 ग्रॅम पाणी मिसळून सकाळ संध्याकाळ हे मिश्रण अर्धे होईपर्यंत लावा.
हायड्रोसेफलस:
(हायड्रोसेफलस: डोक्यात पाणी होणे ही समस्या सर्वच वयोगटातील व्यक्तींना होऊ शकते. त्यातही प्रामुख्याने लहान मुले आणि वृद्ध व्यक्तींमध्ये याचे प्रमाण अधिक आढळते. डोक्यात जास्त पाणी साठण्यामुळे डोक्यातील दाब वाढतो. यामुळे मेंदूला सूज येऊ शकते. डोक्यात पाणी साठणे या आजाराला English मध्ये “Hydrocephalus” असे म्हणतात.)
1) लहान मुलांमध्ये हायड्रोसेफ्लस असल्यास 1/2 ग्रॅम भाजलेल्या गोकर्णीच्या बिया दिवसातून किमान दोनदा सेवन केल्यास फायदा होतो.
२) गोकर्णीच्या मुळाचे चूर्ण ३-६ ग्रॅम दह्यासोबत सेवन केल्यास फायदा होतो.
फुलांचा आकार गायीच्या कानासारखा असतो म्हणून याला ‘गोकर्ण’हे नाव पडले असावे. गोकर्णाच्या फुलांचा रंग गडद निळा
असतो. तसेच फिकट निळा, फिकट गुलाबी, सफेद या रंगांची फुले असलेली गोकर्णदेखील आढळते. रंग कोणताही असो; गर्द हिरव्या पानांत ही फुले अगदी उठून दिसतात.
गोकर्णाच्या फुलांचा आकार गायीच्या कानासारखा असतो. पाच पाकळ्यांनी बनलेल्या या फुलात एक पाकळी मोठी असते. तिचाच आकार गायीच्या कानासारखा असतो. गोकर्णाच्या वेलीला पावसाळ्यात फुले
येतात. फुले काय- अक्षरश: बहर येतो.
फुले सुकून गेली की शेंगा येतात. शेंगा साधारण फरसबीच्या शेंगेच्या आकाराच्या; परंतु चपटय़ा असतात. कोवळ्या शेंगांची भाजी केली जाते.गोकर्णाच्या फुलांचे असंख्य औषधी गुणधर्म आहेत. त्यामुळेच अनेक रोग, व्याधी निवारण्यासाठी या फुलांचा वापर केला जातो.
निळ्या गोकर्णाच्या फुलांपासून नैसर्गिक रंगदेखील तयार केला जातो. गोकर्णाची फुले सावलीत वाळवून त्याची पावडर करतात. या पावडरचा चहा केला जातो. गोकर्णाच्या फुलांचा चहा अत्यंत औषधी असून, तो मध.किंवा गूळ घालून घेतात.
गोकर्णाची लागवड
गोकर्णाची लागवड बियांपासून केली जाते. शेंगा पक्व झाल्या की त्यांचा रंग बदलतो आणि त्या तडकतात. त्यातून साधारण आठ-दहा बिया मिळतात. याच बिया रुजवून आपण गोकर्णाची नवीन रोपे तयार करू शकतो. पाण्याचा निचरा होणाऱ्या कोणत्याही मातीत या बिया अगदी सहज रुजतात. फार मेहनत करावी लागत
नाही.घराची गॅलरी, कमान, शाळेच्या गेटची कमान, मंदिराचे प्रवेशद्वार. अगदी कुठेही तुम्ही गोकर्णाच्या वेलीची लागवड करून तो परिसर सुशोभित करू शकता. गोकर्णाची फुले, शेंगा, पाने, साल, मुळ्या या प्रत्येक भागाचा औषधांमध्ये वापर केला जातो. सर्दी, खोकला, ताप, दमा या सगळ्या विकारांवर गोकर्ण औषधी आहे. तसेच त्वचा- विकार आणि रक्तशुद्धीकरणासाठीदेखील गोकर्णाचा वापर केला जातो. थोडक्यात काय, तुम्ही कोणताही रोग म्हणा- गोकर्णाचा औषधी म्हणून वापर करायचा विचार करा; गोकर्ण कधीच पराजित होणार नाही- म्हणजे हरणार नाही. म्हणूनच की काय, गोकर्णाला ‘अपराजिता’असेही सुंदर नाव आहे.
गोकर्ण या बहुवर्षायू वेलीचे खोड आणि फांद्या वळणदार असतात. पाने संयुक्त व पिसासारखी असून पर्णिका ५-७ व लंबवर्तुळाकार असतात. फुले निळी किंवा पांढरी, एकेकटी व पानांच्या बगलेत जून ते जानेवारी महिन्यांत येतात. शेंगा गवारीप्रमाणे चपट्या असून त्यांचे टोक चोचीसारखे असते. बिया ५-१०, मऊ व पिवळसर करड्या असतात. फुले गायीच्या कानासारखी दिसल्यामुळे ‘गोकर्णी’ नाव पडले आहे.
घरामध्ये पांढरी अपराजिता लावल्यास काय होईल?
अपराजिता फुले दोन रंगात आढळतात - पांढरा आणि निळा. पांढऱ्या अपराजिताचे फायदे
पांढऱ्या अपराजिता धनलक्ष्मीला आकर्षित करण्यास सक्षम आहे.
पांढऱ्या आणि निळ्या अशा दोन्ही अपराजितामध्ये औषधी गुणधर्म आहेत.
पांढऱ्या रंगाची अपराजिता वनस्पती घरात कोणत्याही प्रकारचा त्रास होऊ देत नाही. घरामध्ये लावल्याने सुख-शांतीसोबतच घरात ऐश्वर्य आणि समृद्धी राहते. पांढर्‍या गोकर्णी फुले घसा शुद्ध करण्यासाठी आणि डोळ्यांसाठी उपयुक्त आहे. पांढरी अपराजिता बुद्धी आणि स्मरणशक्ती वाढवते. पांढरे डाग, लघवीतील दोष, जुलाब, सूज आणि विष दूर करण्यासाठी फायदेशीर. अपराजिताचे रोप घराच्या पूर्व, उत्तर किंवा उत्तर दिशेला लावावे.
सारांश
निळ्या रंगाची अपराजिता फुले दिसायला जितकी सुंदर आणि आकर्षक असतात तितकीच ती आरोग्याच्या दृष्टिकोनातूनही फायदेशीर असतात. आयुर्वेदात अपराजिताच्या फुलाचा उपयोग अनेक रोगांवर उपचार करण्यासाठी केला जातो. अपराजिताच्या निळ्या फुलांमध्ये अनेक बरे करण्याचे गुणधर्म आणि अँटीऑक्सिडंट घटक असतात, जे चिंता, तणावापासून बद्धकोष्ठता यासारख्या समस्यांपासून आराम देतात.
कृपया लक्षात असू द्या
वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.
No comments:
Post a Comment
If you have any doubts, please let me know