सामान्य सर्दी उपाय आणि उपचार | COMMON COLD REMEDIES AND TREATMENT | COMMON COLD | VIRUSES | INFECTION | INFLUENZA | PNEUMONIA | ALLERGIES

सामान्य सर्दी उपाय आणि उपचार

 

सामान्य सर्दी म्हणजे काय?

सामान्य सर्दीमुळे दरवर्षी इतर कोणत्याही आजारापेक्षा आरोग्य सेवा प्रदात्याच्या भेटी आणि शाळा आणि कामातून अनुपस्थिती वाढते. हे अनेक विषाणूंपैकी कोणत्याही एका विषाणूमुळे होते आणि इतरांमध्ये सहज पसरते. हे थंड हवामानामुळे किंवा ओले होण्यामुळे होत नाही.

सामान्य सर्दी कशामुळे होते?

सर्दी अनेक विषाणूंपैकी कोणत्याही एका विषाणूमुळे उद्भवते ज्यामुळे नाक आणि घशाच्या रेषेत पडद्यावर जळजळ होते. हे 200 पेक्षा जास्त वेगवेगळ्या विषाणूंपैकी कोणत्याही एका व्हायरसमुळे होऊ शकते. परंतु, ऱ्हिनोविरुसेस (rhinoviruses) मुळे बहुतेक सर्दी होतात.

सामान्य सर्दी इतरांपर्यंत सहज पसरते. आजारी व्यक्तीद्वारे खोकला किंवा शिंकलेल्या हवेतील थेंबांद्वारे तो अनेकदा पसरतो. थेंब नंतर दुसर्या व्यक्तीद्वारे इनहेल केले जातात. जेव्हा एखादी आजारी व्यक्ती तुम्हाला स्पर्श करते तेव्हा सर्दी पसरू शकते किंवा तुम्ही ज्या पृष्ठभागाला स्पर्श करता (डोअरच्या नॉबप्रमाणे)

लोकप्रिय मान्यतेच्या विरुद्ध, थंड हवामान किंवा थंडीमुळे सर्दी होत नाही. तथापि, थंडीच्या मोसमात (पडल्याच्या सुरुवातीस ते हिवाळ्याच्या शेवटी) जास्त सर्दी होतात.

हे कदाचित विविध घटकांमुळे आहे:

·      शाळा सुरू आहेत, व्हायरसच्या संपर्कात येण्याचा धोका वाढत आहे.

·      लोक अधिक घरामध्ये राहतात आणि एकमेकांच्या जवळ असतात.

·      कमी आर्द्रता, ज्यामुळे सर्दी विषाणूंना जास्त संवेदनाक्षम अनुनासिक परिच्छेद होतात.

सामान्य सर्दीचा धोका कोणाला आहे?

सामान्य सर्दीचा धोका प्रत्येकाला असतो. ऑगस्टच्या अखेरीस किंवा सप्टेंबरच्या सुरुवातीस मार्च किंवा एप्रिलपर्यंत शरद ऋतूतील आणि हिवाळ्यात लोकांना सर्दी होण्याची शक्यता असते. थंडीच्या मोसमात सर्दीच्या वाढत्या प्रादुर्भावाचे कारण अधिक लोक घरामध्ये आणि एकमेकांच्या जवळ असतात. याव्यतिरिक्त, थंड, कोरड्या हवामानात, अनुनासिक परिच्छेद कोरडे होतात आणि संक्रमणास अधिक असुरक्षित बनतात.

मुलांची अपरिपक्व रोगप्रतिकारक शक्ती आणि शाळेत किंवा डे केअरमधील इतर मुलांशी जवळचा शारीरिक संपर्क यामुळे, प्रौढांपेक्षा दरवर्षी मुलांना जास्त सर्दी होते. खरं तर, सरासरी मुलाला वर्षातून 6 ते 10 सर्दी होतात. सरासरी प्रौढ व्यक्तीला वर्षातून 2 ते 4 सर्दी होतात.

सर्दीच्या सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:

·      वाहणारे नाक

·      खरचटलेला, खवखवणारा घसा

·      शिंका येणे

·      डोळ्यात पाणी येणे

·      कमी दर्जाचा ताप येणे

·      सौम्य हॅकिंग खोकला

·      वेदनादायक स्नायू आणि हाडे

·      डोकेदुखी

·      सौम्य थकवा

·      थंडी वाजते

·      नाकातून पाण्यासारखा स्त्राव जो घट्ट होतो आणि पिवळा किंवा हिरवा होतो

विषाणू शरीरात प्रवेश केल्यानंतर 2 ते 3 दिवसांनी सर्दी सुरू होते आणि लक्षणे अनेक दिवसांपासून अनेक आठवडे टिकतात.

सर्दीची लक्षणे इतर वैद्यकीय स्थितींसारखी दिसू शकतात. तुमची लक्षणे गंभीर असल्यास निदानासाठी नेहमी तुमच्या आरोग्य सेवा प्रदात्याचा सल्ला घ्या.

सर्दी आणि फ्लू (इन्फ्लूएंझा)

सर्दी आणि फ्लू (इन्फ्लूएंझा) हे दोन भिन्न आजार आहेत. सर्दी तुलनेने निरुपद्रवी असते आणि सहसा ती स्वतःच निघून जाते, जरी काहीवेळा यामुळे दुय्यम संसर्ग होऊ शकतो, जसे की कानाचा संसर्ग. तथापि, फ्लूमुळे गुंतागुंत होऊ शकते, जसे की न्यूमोनिया आणि मृत्यू देखील. जे सर्दीसारखे वाटू शकते, ते फ्लू असू शकते. या फरकांची जाणीव ठेवा:

सर्दी लक्षणे

·      कमी किंवा ताप नाही

·      कधीकधी डोकेदुखी

·      वाहणारे नाक

·      शिंका येणे

·      सौम्य, हॅकिंग खोकला

·      किंचित वेदना

·      सौम्य थकवा

·      घसा खवखवणे

·      सामान्य उर्जा पातळी किंवा आळशी वाटू शकते

फ्लू लक्षणे

·      उच्च ताप

·      डोकेदुखी खूप सामान्य आहे

·      नाक साफ

·      कधी कधी शिंकणे

·      खोकला, अनेकदा तीव्र होतो

·      अनेकदा तीव्र वेदना आणि वेदना होतात

·      अनेक आठवडे थकवा

·      कधीकधी घसा खवखवणे

·      अत्यंत थकवा

सामान्य सर्दीचे निदान कसे केले जाते?

बहुतेक सामान्य सर्दीचे निदान नोंदवलेल्या लक्षणांच्या आधारे केले जाते. तथापि, सर्दीची लक्षणे विशिष्ट बॅक्टेरियाचे संक्रमण, ऍलर्जी आणि इतर वैद्यकीय परिस्थितींसारखी असू शकतात. तुमची लक्षणे गंभीर असल्यास निदानासाठी नेहमी तुमच्या आरोग्य सेवा प्रदात्याचा सल्ला घ्या.

सामान्य सर्दीचा उपचार कसा केला जातो?

सध्या, सामान्य सर्दी बरा करण्यासाठी किंवा कमी करण्यासाठी कोणतेही औषध उपलब्ध नाही. तथापि, खालील काही उपचार आहेत जे सर्दीची काही लक्षणे दूर करण्यास मदत करू शकतात:

ओव्हर-द-काउंटर सर्दी औषधे, जसे की डिकंजेस्टंट आणि खोकला औषध.

ओव्हर-द-काउंटर अँटीहिस्टामाइन्स (औषध जे अनुनासिक स्राव कोरडे करण्यास आणि खोकला दाबण्यास मदत करते).

उर्वरित

·      द्रवपदार्थाचे सेवन वाढवणारे

·      डोकेदुखी किंवा तापासाठी वेदना कमी करणारे

·      घसादुखीसाठी कोमट, खारट पाणी सेवन

·      नाक आणि ओठांभोवती कच्च्या, फाटलेल्या त्वचेसाठी पेट्रोलियम जेली

·      नाक मोकळे होण्यासाठी उबदार वाफ

·      कारण सर्दी विषाणूंमुळे होते, प्रतिजैविके काम करत नाहीत. प्रतिजैविक केवळ जिवाणू संसर्गावर उपचार करण्यासाठी दिले जातात तेव्हाच प्रभावी असतात.

·      ताप असलेल्या रुग्णास ऍस्पिरिन देऊ नका. ऍस्पिरिन, जेव्हा मुलांमध्ये विषाणूजन्य आजारांवर उपचार म्हणून दिले जाते, तेव्हा ते रे सिंड्रोमशी संबंधित आहे. मुलांमध्ये हा संभाव्य गंभीर किंवा प्राणघातक विकार आहे.

सर्दी कमी करण्यासाठी घरगुती उपाय :

गरम दूध आणि हळद: सर्दी पडसे झाल्यास एक कप गरम दूधात एक चमचा हळद घालून ते दूध प्यावे. हळदीमध्ये अँटी-बॅक्टेरिअल त्यामुळे सर्दी कमी होण्यासाठी मदत होते.

आले: आल्याचा बारीक तुकडा चावून खाल्यानेही सर्दी कमी होण्यास मदत होते. तसेच सर्दीमुळे घशाला आलेली सूज आणि खोकलाही कमी होतो. त्याचबरोबर आले घालून केलेला चहाही आपण पिऊ शकता.

सामान्य सर्दीची गुंतागुंत काय आहे?

सर्दीमुळे दुय्यम संसर्ग होऊ शकतो, ज्यात जिवाणू, मध्य कान आणि सायनस संक्रमणांचा समावेश आहे ज्यासाठी प्रतिजैविक उपचारांची आवश्यकता असू शकते. तुम्हाला खूप ताप, सायनस वेदना, लक्षणीय सूजलेल्या ग्रंथी किंवा श्लेष्मा निर्माण करणारा खोकला यांसह सर्दी असल्यास, तुमच्या आरोग्य सेवा प्रदात्याला भेटा. आपल्याला अतिरिक्त उपचारांची आवश्यकता असू शकते.

सामान्य सर्दी टाळता येते का?

सर्दीपासून बचाव करण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे आपले हात वारंवार धुणे आणि सर्दी झालेल्या लोकांशी जवळचा संपर्क टाळणे. सर्दी झालेल्या लोकांच्या आसपास असताना, तुमच्या नाकाला किंवा डोळ्यांना स्पर्श करू नका, कारण तुमचे हात विषाणूने दूषित होऊ शकतात. सर्दी झालेल्या व्यक्तीबरोबर काम करावेच लागले तर त्यास मास्क घालण्यास सांगणे व स्वतः पण मास्क घालणे.

जर तुम्हाला सर्दी, खोकला आणि शिंक येत असेल तर चेहऱ्याच्या टिश्यूमध्ये आणि टिश्यूची त्वरित विल्हेवाट लावा. मग लगेच हात धुवा. तसेच विषाणू नष्ट करणाऱ्या जंतुनाशकांनी पृष्ठभाग स्वच्छ केल्याने सर्दीचा प्रसार थांबू शकतो. संशोधनात असे दिसून आले आहे की ऱ्हिनोविरुसेस (rhinoviruses) अनुनासिक अस्तराबाहेर 3 तासांपर्यंत जगू शकतात.

मी माझ्या आरोग्य सेवा प्रदात्याला कधी कॉल करावा?

तुमची लक्षणे आणखी वाईट झाल्यास किंवा तुम्हाला नवीन लक्षणे आढळल्यास, तुमच्या आरोग्य सेवा प्रदात्याला कळवा. काही दिवसांत तुमची लक्षणे सुधारत नसल्यास, तुमच्या प्रदात्याला कॉल करा, कारण तुम्हाला आणखी एक प्रकारचा संसर्ग होऊ शकतो.

सर्दी जर आठवड्यापेक्षा अधिक दिवस असल्यास आणि त्याबरोबरचं ताप, खोकला, श्वास घेण्यास त्रास होत असल्यास किंवा खोकल्यातून रक्त येत असल्यास आपल्या डॉक्टरांना तात्काळ दाखवावे.

सारांश

सर्दी हा विषाणूमुळे होतो ज्यामुळे नाक आणि घशाच्या ओळीत पडद्याला जळजळ होते. सामान्य सर्दी इतरांपर्यंत सहज पसरते. आजारी व्यक्तीद्वारे खोकला किंवा शिंकलेल्या हवेतील थेंबांद्वारे तो अनेकदा पसरतो. थेंब नंतर दुसर्या व्यक्तीद्वारे इनहेल केले जातात. लक्षणांमध्‍ये पोट भरलेले, वाहणारे नाक, खाज सुटणे, घसा गुदगुल्या होणे, शिंका येणे, डोळे पाणावणे आणि कमी दर्जाचा ताप यांचा समावेश असू शकतो. लक्षणे कमी करण्याच्या उपचारांमध्ये विश्रांती घेणे आणि भरपूर द्रव पिणे समाविष्ट आहे. कारण सर्दी विषाणूंमुळे होते, प्रतिजैविक उपचार कार्य करणार नाही. सामान्य सर्दीचा सर्वोत्तम प्रतिबंध म्हणजे वारंवार हात धुणे आणि सर्दी झालेल्या लोकांशी जवळचा संपर्क टाळणे.

कृपया लक्षात असू द्या

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.