पैशांची बचत | साध्या उपायांतून पैशांची पुरेशी बचत | बचत आणि गुंतवणूक यातील फरक समजून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे | पैसा फक्त मिळवून भागत नाही, तर त्याची बचत आणि गुंतवणूक करून तो वाढविण्याचे ज्ञानही असावे लागते | लहान मुलांप्रमाणेच पिगी बँक खरेदी करुन त्यात पैसे टाकण्याची सवय | कर्जफेड करा | अनावश्यक खरेदी टाळा

पैशांची बचत

 

साध्या उपायांतून पैशांची पुरेशी बचत

पैशांविना सध्याच्या काळात चालणार नाही. पैसा फक्त मिळवून भागत नाही, तर त्याची बचत आणि गुंतवणूक करून तो वाढविण्याचे ज्ञानही असावे लागते. आपल्या इच्छा आणि स्वप्ने पूर्ण करण्यासाठी खर्च करण्यात गैर काही नसले, तरी किती खर्च करावा, याचे तारतम्य नसेल तर शेवटी पैसे कमी पडतात. आपले पैसे आल्या आल्या खर्च होत असतील तर लहान मुलांप्रमाणेच पिगी बँक खरेदी करुन त्यात पैसे टाकण्याची सवय देखील लावू शकता. किंवा एक ठराविक दिवशी ठराविक पैसे फिक्स करण्याची सवय लावा. तुम्हाला आवडणारी प्रत्येक गोष्ट तुम्ही विकत घेऊ शकत नाही. जर तुम्हाला छंद आणि गरजेपैकी एक निवडायची असेल तर प्राधान्यक्रम ठरवा.

कर्जफेड करा: पैसा न पुरण्याचे एक कारण म्हणजे कर्जे घरासारख्या आवश्यक बाबीसाठी कर्ज घेणे चांगले असले, तरी चैनीसाठी घेणे चांगले नाही. कर्ज आता सुलभपणे मिळत असले, तरी त्याची परतफेड करावयाची असते हे विसरू नका. क्रेडिट कार्डावरील राहिलेली थकबाकी वाढत गेल्यास पैसे पुरणार नाहीत. त्यामुळे क्रेडिट कार्डाची घेतलेली कर्जे आधी फेडा, क्रेडिट कार्डाचा वापर विचारपूर्वक करा अनावश्यक खर्च टाळणे चांगले आणि गुंतवणुकीतून पैसा वाढवा.

तेच पर्सनल लोनबाबत. ती वेळेत फेडली नाहीत, तर तुमची आर्थिक स्थिती ढासळल्याबरोबरच सिबिल स्कोअरवरही परिणाम होतो. त्यामुळे आधी कर्जफेड करा आणि मग बचत सुरू करा.

अनावश्यक खरेदी टाळा: अनेकदा मॉल किंवा मार्केटमध्ये गेल्यावर आपण अनावश्यक वस्तू खरेदी करतो, एकीकडे यामुळे फालतू खर्च होतो, तर दुसरीकडे अशा सवयी वाईट असतात. अशा परिस्थितीत जेव्हा मुले एखाद्या गोष्टीबद्दल खूप हट्ट करत असले किंवा आपलं ही मन उगाचच नको त्या वस्तूंकडे जात असेल तेव्हा त्याकडे दुर्लक्ष करण्यात काही गैर नाही. उत्पन्नापेक्षा जास्त खर्चाची सवय घातक ठरते. आपल्या खर्चावर लक्ष ठेवा आणि अनावश्यक खर्च कोठे होतो, याची माहिती घेऊन तो बंद करा. हा वाचलेला पैसा तुम्ही बचत अथवा गुंतवणुकीसाठी वापरल्यास पैसे वाढतात. आपल्या दैनंदिन गरजा सहा महिने भागतील एवढ्या रकमेची बचत तुमच्याकडे असायला हवी. अनावश्यक खर्च टाळून बचत करणे हे शहाणपणाचे मार्ग आहेत.

कमावलेल्या पैशाला कामाला लावा: तुम्हाला दरमहा ठरावीक उत्पन्न असल्यास चांगलेच; पण हा पैसा नुसता पडून राहिला तर त्याचा उपयोग नाही. तुमच्या पैशांना तुमच्यासाठी काम करू द्या असा विचार तुम्ही ऐकला असेल, तर तो प्रत्यक्षात आणा. तुम्हाला फार मोठी जोखीम नको असल्यास मुदत ठेवी अथवा रिकरिंग डिपॉझिटचा मार्ग स्वीकारून पैसे वाढवा. सिस्टमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅनद्वारे (एसआयपी) अथवा म्युच्युअल फंड्सही उपयुक्त असतात. तुमच्या आर्थिक सल्लागाराची मदत आणि तुमच्या गरजा यांचा ताळमेळ घालून पैसा गुंतवा आणि वाढवा.

उद्दिष्टे ठेवा: घर घेणे, विवाह, मुलांचे शिक्षण आदींसाठी पैसा हवा आणि त्यासाठी उद्दिष्टे. आपल्याला कोणत्या उद्दिष्टासाठी पैसे हवे आहेत हे निश्चित करा आणि त्यानुसार योजना बनवा. निवृत्तीचाही विचार करून निधी उभारणे सुरू करा. त्यात जमेल तेवढी रक्कम ठेवत जा. निवृत्तीपर्यंत मोठा निधी जमतो. हेच अन्य उद्दिष्टांबाबतही ठेवा. जतन करण्यापूर्वी, तुमच्या डायरीमध्ये तुमचे एक ध्येय लिहा. यानंतर, ते पूर्ण करण्यासाठी लागणाऱ्या खर्चाचा अंदाज घ्या आणि तुम्हाला पैशांची कधी गरज भासेल ते समजून घ्या. तुमच्या वार्षिक कॅलेंडरमध्ये हे समाविष्ट करा. यामुळे तुम्हाला प्रत्येक महिन्याच्या पगाराच्या आधारे बचत करण्यात मदत होईल.

मासिक पगारातील छोटी बचत तुम्हाला श्रीमंत बनवते

प्रत्येक महिन्याच्या पगारातून केलेली छोटी बचत भविष्यात मोठा आधार ठरते. त्यामुळे ही बचत तुम्ही वेगवेगळ्या योजनांद्वारे करावी. आपल्याला फक्त बचत करण्याची सवय लावावी लागेल. आपल्यापैकी बरेच जण संपूर्ण महिना खर्च केल्यानंतर उरलेल्या पैशाला बचत म्हणतात. परंतु, बचत करण्याचा हा एक चांगला मार्ग मानला जात नाही आणि त्यात बचत होण्याची शक्यता कमी आहे. बचत करण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे वर्तमान आणि भविष्यातील खर्चाचे आर्थिक नियोजन करणे आणि त्यानुसार बचत करणे.

प्रत्येकाच्या अनेक गरजा असतात आणि त्या पूर्ण करण्यासाठी खूप पैसा लागतो. साधारणपणे प्रत्येकाचे उत्पन्न कमी आणि खर्च जास्त असतो. अशा परिस्थितीत तुमचा खर्च आणि गरजा यामध्ये प्राधान्यक्रम ठरवा. असे केल्याने तुम्ही असे अनेक खर्च सहज कमी करू शकता. असे केल्याने नेहमी अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन बचत करा.

बचतीवर परतावा

बचत आणि गुंतवणूक यातील फरक जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. तुम्ही तुमची बचत अचानक खर्चासाठी देखील वापरू शकता. मार्केट, म्युच्युअल फंड, एसआयपी, प्रॉपर्टी इत्यादींमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमचे टार्गेट ठरवा. यासह गुंतवणुकीचे भांडवल, जोखीम आणि तोटा याचे मूल्यांकन करा. लक्षात ठेवा की तुमचे आणि तुमच्या कुटुंबासाठी आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित भविष्य निर्माण करणे हे तुमचे ध्येय आहे. हे तुमच्या बचतीचे अंतिम उद्दिष्ट असले पाहिजे. जीवनाचा एक मार्ग जतन करा.

गुंतवणूक करण्यापूर्वी या गोष्टी लक्षात ठेवा

नेहमी तुमच्या गरजेनुसार गुंतवणुकीचा पर्याय निवडा. मासिक खर्च, वय, पगार, जोखीम प्रोफाइल आणि गुंतवणूक योजना जाणून आणि समजून घेतल्यानंतरच गुंतवणूक करा. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे तुम्हाला किती परताव्याची अपेक्षा आहे. हे समजून घेतल्यानंतर, अल्प मुदतीसाठी की दीर्घ मुदतीसाठी गुंतवणूक करायची ते ठरवा.

किती बचत करावी

जर तुम्ही दरमहा 3200 रुपये वाचवले आणि तुम्हाला या रकमेवर 10 टक्के परतावा मिळत असेल तर 30 वर्षांनंतर तुमच्याकडे अंदाजे 72,94,000 रुपये असतील.

स्वतंत्र बचत खाते

बचतीची रक्कम तुमच्या पगार खात्यात ठेवण्याऐवजी दुसऱ्या बचत खात्यात ठेवा. ते पैसे वेगवेगळ्या ठिकाणी गुंतवा. पोस्ट ऑफिस आणि बँकांच्या विविध बचत योजना हा सर्वात सोपा आणि सुरक्षित पर्याय आहे. यासोबतच शेअर बाजार, म्युच्युअल फंड, पीपीएफ, विमा आणि एलआयसी हे चांगले परतावा देणारे पर्याय आहेत.

बचतीचा नियम 40-30-20-10

तुमचा वॉलेट-पगार 15000 रुपये किंवा 50000 रुपये असला, तरी याप्रमाणे पैसे वाचवा: 40-30-20-10 हा नियम तुम्हाला श्रीमंत बनवेल, बचतीचा हा नियम अंगीकारणे सोपे आहे.

महिनाअखेरीस पैसे शिल्लक नाहीत, असे म्हणणारे लोक तुम्हाला अनेकदा आढळतील. वाचवण्यासाठी काय करावे? उत्पन्न काही पैसे वाचवण्यासाठी पुरेसे नाही. खरे तर तुम्ही कितीही कमावले तरी बचत करण्याची सवय नसेल तर तुम्ही कधीही पैसे वाचवू शकणार नाही. जगातील प्रसिद्ध अब्जाधीश वॉरन बफे हेही बचत हे गुंतवणुकीचे मोठे हत्यार मानतात. तो म्हणतो की श्रीमंत होण्यासाठी तुम्हाला बचत कशी करावी हे माहित असले पाहिजे. येथूनच खरी गुंतवणूक सुरू होते.

आज आपल्या वॉलेटमध्ये आपण कमाईतून बचत कशी करावी हे शिकू. बचतीचा 40-30-20-10 नियम काय आहे? याचा अर्थ काय आणि कोणत्या उपायांनी तुम्ही दैनंदिन जीवनात लक्षणीय बचत करू शकता?

30 दिवस बचत नियम जाणून घ्या

एखादी ऑफर किंवा जाहिरात पाहिल्यानंतर तुम्ही तुमच्या बजेटपेक्षा तुमच्या भावनांवर आधारित पैसे खर्च करण्याचा विचार करत असाल, तर ती आवेगपूर्ण खरेदी असेल. आवेगपूर्ण खरेदी तुमचे बजेट बिघडू शकते.

तुम्ही जास्त खर्च केल्यास तुमच्यावर आणखी कर्ज जमा होऊ शकते. येथेच 30 दिवस बचत नियम उपयोगी येतो.

आवेगपूर्ण खरेदी टाळावी

आवेगपूर्ण खरेदी टाळण्यासाठी, स्वत: ला सांगा की तुम्ही 30 दिवसांनंतर याबद्दल विचार कराल. तुम्हाला जी वस्तू विकत घ्यायची आहे तिचे नाव कागदावर लिहा. पुढील 30 दिवसांच्या खरेदीबद्दल विचार करा आणि तुम्हाला त्याची खरोखर गरज आहे का याचा विचार करा.

३० दिवसांच्या शेवटी तुम्हाला ते खरेदी करायचे आहे असे तुम्हाला वाटत असल्यास, खरेदी करा. जर तुम्ही ती गोष्ट विसरला असाल तर समजून घ्या की ही गोष्ट तुमच्यासाठी महत्वाची नव्हती. म्हणजे तुम्ही ते पैसे वाचवलेत.

आता तुमची कमाई वाचवण्यासाठी तुम्ही काही शिस्तबद्ध नियमांचे पालन केले पाहिजे, ते तुम्हाला आयुष्यभर मदत करतील.

पगार येण्यापूर्वीच खर्चाचे अंदाजपत्रक बनवा.

या अर्थसंकल्पात घरभाडे, कर्ज, रेशन आणि मुलांची फी अशा महत्त्वाच्या गोष्टींना प्राधान्य द्या. तुम्ही नोटबुक किंवा बजेट ॲपचीही मदत घेऊ शकता. शक्य तितका, गरजेनुसारच खर्च करा. बजेट बनवताना आपण आपल्या खर्चाचा मागोवा घेतला पाहिजे. अनेक वेळा आपण किराणा मालावर कमी खर्च करतो, तर प्रत्यक्षात आपण आपल्या विचारापेक्षा जास्त खर्च करतो.

तुमच्या खर्चाचा मागोवा घेतल्याने तुम्हाला कळेल की तुमचा पगार कसा वापरला जात आहे. तुमच्या पगारातून पैसे वाचवण्यापूर्वी तुमच्या गेल्या काही महिन्यांच्या खर्चाचा आढावा घ्या.

महिन्यांच्या खर्चाचा आढावा

काही अतिरिक्त खर्चांवर तुमचे खर्च कमी करा

आपला राहणीमान, अन्न आणि वाहतुकीवर सर्वाधिक खर्च होतो. अशा परिस्थितीत त्यांच्यासाठी बजेट तयार करा.

रेशनमध्ये फक्त अत्यावश्यक वस्तूंचा समावेश करा. वाहतुकीवरील खर्च कमी करण्यासाठी, कार-पूलिंग आणि मासिक कार्ड व्यवस्था स्वीकारली जाऊ शकते. तुम्ही तुमच्या कारऐवजी मेट्रोनेही प्रवास करू शकता.

मोबाइल खर्च कमी करा

आपण सर्वजण मोठ्या प्रमाणावर मोबाईल फोन वापरतो. कोणती दूरसंचार कंपनी स्वस्त दरात सेवा देत आहे हे बघायला हवे. तुम्ही इंटरनेटसाठी स्वस्त योजना देखील पाहू शकता. तुम्ही वाय-फाय आणि ब्रॉडबँड कनेक्शन देखील वापरू शकता, जेणेकरून कुटुंबातील प्रत्येकजण कमी खर्चात त्याचा आनंद घेऊ शकेल.

वीज बिल वाढवू नका

वापरात नसताना तुमचा फोन आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक चार्जर अनप्लग केल्याने तुमचे वीज बिल कमी होऊ शकते. एअर कंडिशनर चालू करण्यापूर्वी, तुमच्या घरात येणारा सूर्यप्रकाश कमी करण्याचा प्रयत्न करा. घरी एलईडी बल्ब वापरा. याद्वारे तुम्ही तुमचे वीज बिल नियंत्रित करू शकाल.

घरी रोख रक्कम कमीत कमी ठेवा

तुमच्या घरात जास्त रोकड ठेवू नका, कारण तुमच्याकडे जितकी जास्त रोकड असेल तितकी तुम्ही ती बिनदिक्कतपणे खर्च कराल. अशा परिस्थितीत अतिरिक्त पैसे बँकेत ठेवा, कोणत्यातरी योजनेत गुंतवा आणि गरजेनुसार वापरा.

पगार खात्याशिवाय बचत खाते देखील असावे.

तुमच्याकडे पगाराचे खाते नक्कीच आहे. याशिवाय बचत खातेही सांभाळावे. तुमची बचत या खात्यात ठेवा. तुमच्या कमाईतून तुम्हाला दरमहा किती बचत करायची आहे हे सर्व बचत खात्यावर अवलंबून असते. तुमचे पैसे तिथे ठेवा.

आवेगपूर्ण खरेदी कधीही करू नका

अनेकांना ऑनलाइन शॉपिंगचे व्यसन लागले आहे. एक प्रकारे, याला आवेगपूर्ण खरेदी म्हणतात. ही खरेदी गरजेपोटी नाही तर छंदासाठी सातत्याने केली जाते. अशा प्रकारे निम्म्याहून अधिक पगार यावर खर्च होतो. त्याचे व्यसन करू नका.

ओ टी टी साठी अधिक सबस्क्रिप्शन घेणे शहाणपणाचे नाही

प्रत्येकाला मनोरंजनाची गरज असते. परंतु, मोबाईलवर एकाच वेळी अनेक सबस्क्रिप्शन घेण्याऐवजी, एक किंवा दोन निवडणे चांगले. आठवड्याच्या शेवटी शेजारी भेट द्या. कुटुंबासोबत जास्त वेळ घालवा. यामुळे पैशांचीही मोठी बचत होईल.

खरी संपत्ती ही आरोग्य आहे, ती जपा

पैशाचे इतके वेड लावू नका की तुमचे आरोग्य बिघडू लागेल. आरोग्य हीच खरी संपत्ती आहे, असेही म्हटले जाते. हे पैसे तुमचे शरीर आणि मन चांगले ठेवतात, ज्यामुळे तुम्ही चांगले निर्णय घेऊ शकता. याशिवाय आरोग्य विमाही घ्यावा.

तुमचा आर्थिक सल्लागार कसा निवडावा

तुम्ही तुमचा स्वतःचा आर्थिक सल्लागार किंवा नियोजक निवडू शकता, जो तुमचे पैसे योग्य ठिकाणी गुंतवू शकतो. तुमच्या पैशातून पैसे कसे कमवायचे या माहितीसाठीच तो पैसे घेतो. तुमचा आर्थिक सल्लागार तुम्हाला कोणताही पक्षपात न करता सल्ला देऊ शकेल याची काळजी घेतली पाहिजे.

सारांश

बचत आणि गुंतवणूक यातील फरक समजून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे. बऱ्याच लोकांना हा फरक समजू शकत नाही ज्यामुळे ते नियोजित पद्धतीने बचत करू शकत नाहीत किंवा ते योग्य प्रकारे गुंतवणूक करू शकत नाहीत. बचत कशाला म्हणतात आणि गुंतवणूक कशाला म्हणतात हे आज आपण समजून घेतो आणि या दोघांमधला मुख्य फरक काय आहे आणि हे समजून घेऊन आपण आपल्या जीवनाची आर्थिक उद्दिष्टे कशी साध्य करू शकतो हे देखील आपल्याला समजते.

कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.