मधुमेहावर कोणताही इलाज नाही | मधुमेहाच्या जोखमी | 6 निरोगी सवयींसह तुमचा मधुमेहाचा धोका कमी करा | जगात मधुमेहाचे सर्वाधिक प्रमाण भारतात आहे आणि येत्या काही वर्षांत ही संख्या वाढण्याची अपेक्षा आहे | तुमच्या आहारात फायबरयुक्त पदार्थांचा समावेश करा | फायबरच्या चांगल्या स्त्रोतांमध्ये फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य आणि शेंगा यांचा समावेश होतो

मधुमेहाच्या जोखमी

 

6 निरोगी सवयींसह तुमचा मधुमेहाचा धोका कमी करा

जग झपाट्याने बदलत आहे आणि त्यासोबत आपली जीवनशैलीही बदलत आहे. याचा आपल्या आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो आणि मधुमेह ही आपल्या आधुनिक जीवनशैलीमुळे उद्भवणारी सर्वात सामान्य आरोग्य समस्या आहे. जगात मधुमेहाचे सर्वाधिक प्रमाण भारतात आहे आणि येत्या काही वर्षांत ही संख्या वाढण्याची अपेक्षा आहे. मधुमेहावर कोणताही इलाज नाही, परंतु जीवनशैलीत बदल आहेत जे रोगाच्या प्रारंभास विलंब करण्यास मदत करू शकतात.

तुमच्या आहारात फायबरयुक्त पदार्थांचा समावेश करा: मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी फायबर हे एक आवश्यक पोषक घटक आहे. हे रक्तप्रवाहात साखरेचे शोषण कमी करण्यास मदत करते, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढण्यास प्रतिबंध होतो. फायबर तुम्हाला पोट भरून ठेवण्यास देखील मदत करते, ज्यामुळे तुमचे वजन नियंत्रित करण्यात मदत होते. फायबरच्या चांगल्या स्त्रोतांमध्ये फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य आणि शेंगा यांचा समावेश होतो.

साखर आणि परिष्कृत कर्बोदकांमधे कमी असलेले खाद्यपदार्थ निवडणे: जास्त साखर आणि परिष्कृत कर्बोदकांमधे असलेल्या आहारामुळे ग्लुकोज आणि इन्सुलिनची पातळी वाढू शकते, ज्यामुळे कालांतराने मधुमेहाचा धोका वाढतो. साखरयुक्त पेये, मिष्टान्न, प्रक्रिया केलेले स्नॅक्स आणि परिष्कृत धान्ये यांचे सेवन मर्यादित करणे महत्त्वाचे आहे. त्याऐवजी, आवश्यक जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि जटिल कार्बोहायड्रेट्स प्रदान करणारे पोषक-दाट पदार्थ खाण्यावर लक्ष केंद्रित करा.

तुमची तहान भागवा: तुमच्या आरोग्यासाठी पाणी हे सर्वोत्तम पेय आहे. हे कॅलरी-मुक्त, साखर-मुक्त आणि चरबी-मुक्त आहे. यात कोणतेही कृत्रिम रंग, चव किंवा संरक्षक देखील नाहीत. चांगल्या आरोग्यासाठी पाणी आवश्यक आहे, आणि ते तुम्हाला निरोगी वजन राखण्यात, निर्जलीकरण टाळण्यास आणि तुमचे एकंदर कल्याण सुधारण्यास मदत करू शकते.

धूम्रपान टाळा: धूम्रपान सोडणे ही तुमच्या आरोग्यासाठी तुम्ही करू शकणाऱ्या सर्वोत्तम गोष्टींपैकी एक आहे. हे तुम्हाला अधिक काळ जगण्यात, तुमचा कर्करोगाचा धोका कमी करण्यात आणि तुमच्या एकूण जीवनाची गुणवत्ता सुधारण्यात मदत करू शकते. धूम्रपान सोडणे देखील तुम्हाला मधुमेह होण्याचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकते. अभ्यासात असे दिसून आले आहे की जे लोक धूम्रपान सोडतात त्यांना मधुमेह होण्याची शक्यता कमी असते जे धूम्रपान करत राहतात.

शरीरातील चरबी कमी करा: तुमचा मधुमेह होण्याचा धोका कमी करण्याचा एक उत्तम मार्ग म्हणजे निरोगी वजन राखणे. थोडे वजन कमी केल्यानेही मोठा फरक पडू शकतो. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की तुमच्या शरीराचे वजन 7% कमी केल्याने तुमचा मधुमेह होण्याचा धोका जवळपास 60% कमी होतो.

नियमित वैद्यकीय तपासणी करणे: गुंतागुंत टाळण्यासाठी मधुमेह लवकर ओळखणे आणि त्याचे व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. अमेरिकन डायबिटीज असोसिएशनने शिफारस केली आहे की 45 किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या सर्व प्रौढांना टाइप 2 मधुमेहाची तपासणी करावी. स्क्रीनिंग दरम्यान, तुमचे डॉक्टर तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी तपासतील आणि तुमच्या मधुमेहाच्या जोखीम घटकांबद्दल विचारतील. तुम्हाला जास्त धोका असल्यास, तुमचे डॉक्टर अतिरिक्त चाचणी किंवा उपचारांची शिफारस करू शकतात.

अनियंत्रित मधुमेहाची लक्षणे कोणती?

नियंत्रणात नसलेला मधुमेह ही एक गंभीर चिंतेची बाब आहे कारण यामुळे गुंतागुंत होण्याची शक्यता वाढते आणि त्याचा एखाद्या व्यक्तीच्या आरोग्यावर आणि आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो.

अनेक कारणांमुळे अनियंत्रित मधुमेह होऊ शकतो. काही वेळा लोकांना मधुमेह आहे हे माहीत नसते. टाइप-2 मधुमेहाची लक्षणे किंवा चेतावणी नसलेल्या लोकांना त्यांच्या रक्तातील साखरेचे प्रमाण अनियंत्रित होईपर्यंत रोगाबद्दल माहिती नसते.

रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर आणि सुरक्षित मर्यादेत ठेवण्यासाठी, मधुमेह नियमितपणे तपासणे आणि व्यवस्थापित करणे आवश्यक आहे. प्रभावी मधुमेह व्यवस्थापनामध्ये प्रामुख्याने औषधोपचार, जीवनशैलीत बदल आणि नियमित निरीक्षणाद्वारे रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रित करणे समाविष्ट असते. तथापि, अनियंत्रित मधुमेहाची विविध कारणे आहेत:

औषधांचा अयोग्य प्रशासन - मधुमेहाचे व्यवस्थापन अनेकदा इन्सुलिन किंवा तोंडावाटे औषधे वापरण्याची आवश्यकता असते. निर्धारित औषधांचे पालन न केल्याने रक्तातील साखरेच्या पातळीत चढ-उतार होऊ शकतात.

अपुरे देखरेख - उपचार योजना आणि जीवनशैलीत बदल समायोजित करण्यासाठी नियमित रक्तातील साखरेचे निरीक्षण करणे महत्वाचे आहे. रक्तातील साखरेची पातळी प्रभावीपणे नियंत्रित करण्यात अयशस्वी झाल्यास अनियंत्रित मधुमेह होऊ शकतो.

जागरूकतेचा अभाव - अनेकांना मधुमेहाचे गांभीर्य किंवा रक्तातील साखरेचे प्रमाण निरोगी राखण्याचे महत्त्व माहीत नसते. या समजुतीच्या अभावामुळे स्थिती व्यवस्थापित करण्याकडे दुर्लक्ष होऊ शकते.

अपुरी स्वत: ची काळजी - काही मधुमेही शिफारसींचे पालन करू शकत नाहीत आहार मार्गदर्शक तत्त्वे, व्यायामाची दिनचर्या किंवा रक्तातील साखरेचे नियमित निरीक्षण. एकूणच, स्वत: ची काळजी न घेतल्यास अनियंत्रित मधुमेह होऊ शकतो.

आहारातील निवडी- अयोग्य आहार निवडी, जसे की जास्त कार्बोहायड्रेट्स आणि साखरेचे सेवन, रक्तातील साखर वाढू शकते. पोषक तत्वांचा अभाव आणि जास्त कॅलरी असलेल्या आहारामुळे अनियंत्रित मधुमेह बिघडू शकतो.

बैठी जीवनशैली - शारीरिक हालचालींचा अभाव शरीराच्या इन्सुलिनचा कार्यक्षमतेने वापर करण्याच्या क्षमतेत अडथळा आणू शकतो. नियमित व्यायामामुळे रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवण्यास मदत होते आणि त्याची अनुपस्थिती अनियंत्रित मधुमेहास कारणीभूत ठरू शकते.

तणाव आणि मानसिक आरोग्य - तणाव आणि मानसिक आरोग्य समस्या रक्तातील साखरेची पातळी प्रभावित करू शकते. दीर्घकालीन तणावामुळे हार्मोनल असंतुलन होऊ शकते जे इंसुलिनच्या संवेदनशीलतेवर परिणाम करते, परिणामी अनियंत्रित मधुमेह होतो.

अनियंत्रित मधुमेहाची लक्षणे

अनियंत्रित मधुमेह विविध लक्षणांद्वारे प्रकट होऊ शकतो, जो ग्लायसेमिक नियंत्रणाच्या पातळीनुसार सौम्य किंवा गंभीर असू शकतो. दीर्घकालीन अनियंत्रित मधुमेहाच्या सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

वाढलेली तहान - अत्यंत तहान, किंवा पॉलीडिप्सिया, ही अशी स्थिती आहे जी कधीकधी मधुमेह असलेल्या लोकांना प्रभावित करते. हे अनियंत्रित टाइप-१ मधुमेहामध्ये सामान्य आहे आणि खरोखर उच्च रक्त शर्करा प्रकरणांमध्ये देखील होऊ शकते. प्रकार -१. रक्तातील ग्लुकोजच्या वाढीव पातळीमुळे शरीर निर्जलीकरण, तहानलेले आणि द्रव शोषण्यास कमी सक्षम होऊ शकते.

वारंवार मूत्रविसर्जन - रक्तातील साखरेची वाढलेली पातळी लघवीला कारणीभूत ठरू शकते कारण शरीर लघवीद्वारे रक्तप्रवाहातून अतिरिक्त साखर काढून टाकण्याचा प्रयत्न करते. व्यक्ती सामान्यत: दररोज ८०० मिलिलिटर ते २००० मिलिलिटर मूत्र उत्सर्जित करतात. उपचार घेत नसलेल्या मधुमेहींना दररोज 15 लीटरपर्यंत लघवी होऊ शकते.

वारंवार होणारे संक्रमण - भारदस्त रक्तातील साखरेची पातळी कमकुवत करते रोगप्रतिकार प्रणाली, अनियंत्रित मधुमेह असलेल्या व्यक्तींना, विशेषत: मूत्रमार्गात, त्वचा आणि श्वसन प्रणालीमध्ये संक्रमणास अधिक संवेदनाक्षम बनवते.

केटोआसिडोसिस - अनियंत्रित मधुमेहाच्या गंभीर प्रकरणांमध्ये, डायबेटिक केटोआसिडोसिस नावाची स्थिती उद्भवू शकते. हे रक्तातील केटोन्सच्या उच्च पातळीद्वारे वैशिष्ट्यीकृत आहे, ज्यामुळे मळमळ, उलट्या, ओटीपोटात दुखणे आणि जलद श्वासोच्छ्वास यांसारखी लक्षणे दिसून येतात.

किडनी समस्या - वाढलेल्या ग्लुकोजच्या पातळीमुळे मूत्रपिंडासह रक्तवाहिन्यांना दीर्घकालीन हानी होण्याची शक्यता असते. किडनी रक्त फिल्टर करण्यासाठी जास्त काम करत असल्यामुळे किडनीचा आजार होऊ शकतो. जेव्हा मूत्रपिंडाच्या आजाराचे प्रथम निदान केले जाते, तेव्हा ते सहसा कमी किंवा कोणतीही लक्षणे दर्शवत नाही आणि लक्षणे दिसण्यापूर्वीच नुकसान होऊ शकते.

वजन न वाढवता भूक वाढणे - जरी मधुमेहींना रक्तातील ग्लुकोजची पातळी वाढली असली तरी त्यांच्या पेशी या ग्लुकोजचा ऊर्जेसाठी वापर करू शकत नाहीत. शरीराच्या इन्सुलिनचा योग्य वापर किंवा निर्मिती करण्यात अक्षमतेमुळे हे घडते. याचा परिणाम पॉलीफॅगियामध्ये होऊ शकतो, अशी स्थिती जेव्हा इंधन मिळविण्याच्या प्रयत्नात शरीर भुकेच्या सिग्नलवर चुकते. खाल्ल्यानंतर भूक लागू शकते कारण शरीर अन्नाची विनंती करत असते. जरी टाईप-२ मधुमेह आणि लठ्ठपणा यांचा संबंध असला तरी, ज्या मधुमेहींना त्यांची स्थिती नियंत्रणात ठेवण्यासाठी धडपडत नाही. वजन वाढवा ते जास्त खातात तरीही.

वजन बदल - अनियंत्रित मधुमेहामुळे शरीर ग्लुकोज प्रभावीपणे वापरत आहे की नाही यावर अवलंबून, अनपेक्षित वजन कमी होऊ शकते किंवा वजन वाढू शकते.

धूसर दृष्टी - रक्तातील ग्लुकोजची पातळी वाढल्याने डोळ्यांवर परिणाम होऊ शकतो, ज्यामुळे दृष्टी कमी होते किंवा लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण येते.

हृदयाशी संबंधित लक्षणे - उच्च रक्तदाब मधुमेह असलेल्या लोकांमध्ये हे सामान्य हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी लक्षणांपैकी एक आहे. याव्यतिरिक्त, ते लठ्ठ असू शकतात आणि उच्च कोलेस्टेरॉल असू शकतात, हे दोन्ही हृदयविकाराच्या जोखमीचे घटक आहेत. अपुरा रक्तप्रवाह हे देखील जखमा बरे होण्यास उशीर होण्याचे कारण असू शकते आणि पायांसह हातपाय समस्या देखील असू शकतात. महत्त्वाच्या चेतावणी सिग्नलमध्ये उच्च रक्तदाब, छातीत अस्वस्थता किंवा हृदयाची अनियमित लय यांचा समावेश होतो. मधुमेहामुळे किंवा इतर स्थितीमुळे आलेले असले तरीही, व्यक्तींनी त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करू नये आणि विलंब न करता डॉक्टरांना भेट देऊ नये.

न्यूरोपॅथी - अनियंत्रित मधुमेह मज्जातंतूंना इजा पोहोचवू शकतो, ज्यामुळे मुंग्या येणे, सुन्न होणे किंवा हातपाय दुखणे, याला डायबेटिक न्यूरोपॅथी म्हणतात.

अनियंत्रित मधुमेहाचा शरीरावर कसा परिणाम होतो?

अनियंत्रित मधुमेहाचा शरीरातील विविध प्रणालींवर गंभीर परिणाम होऊ शकतो. हे काही मार्ग आहेत ज्याद्वारे ते वेगवेगळ्या अवयवांवर आणि प्रणालींवर परिणाम करतात:

हृदयरोग - अगोदर निर्देश केलेल्या बाबीसंबंधी बोलताना हृदय रोगाचा धोका आणि अनियंत्रित मधुमेहामुळे स्ट्रोकचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या वाढते. उच्च रक्तातील साखरेची पातळी रक्तवाहिन्यांना नुकसान पोहोचवू शकते आणि एथेरोस्क्लेरोसिस होऊ शकते, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकची शक्यता वाढते.

मूत्रपिंडाचे आजार - अनियंत्रित मधुमेहामुळे डायबेटिक नेफ्रोपॅथी होऊ शकते, ज्यामुळे किडनी खराब होते. ही स्थिती मूत्रपिंड निकामी होऊ शकते, डायलिसिस किंवा प्रत्यारोपणाची आवश्यकता असते.

डोळ्यांची गुंतागुंत - डायबेटिक रेटिनोपॅथी ही अनियंत्रित मधुमेहाची एक सामान्य गुंतागुंत आहे ज्यामुळे दृष्टी कमी होते आणि अंधत्व येते. उच्च रक्तातील साखरेची पातळी रेटिनातील रक्तवाहिन्यांना नुकसान करते, ज्यामुळे गळती आणि डाग पडतात.

मज्जातंतूंच्या गुंतागुंत - न्यूरोपॅथी, आधी सांगितल्याप्रमाणे, अनियंत्रित मधुमेहाचा एक सामान्य परिणाम आहे. याचा परिणाम म्हणजे वेदना, सुन्नपणा किंवा हातपायांमध्ये संवेदना कमी होणे, जीवनाच्या गुणवत्तेवर परिणाम होऊ शकतो.

त्वचेची स्थिती - अनियंत्रित मधुमेहामुळे त्वचेच्या समस्या उद्भवू शकतात, ज्यात जिवाणू आणि बुरशीजन्य संसर्ग आणि जखमा मंद होणे यांचा समावेश होतो.

प्रजनन प्रणाली - अनियंत्रित मधुमेह असलेल्या पुरुष आणि स्त्रिया दोघांनाही लैंगिक बिघडलेले कार्य अनुभवू शकते. स्त्रियांमध्ये, मधुमेहामुळे गर्भधारणेदरम्यान गुंतागुंत होऊ शकते, ज्यामध्ये गर्भधारणा मधुमेहाचा समावेश आहे.

सारांश

मधुमेह ही एक गंभीर आरोग्य स्थिती आहे जी भारतातील लाखो लोकांना प्रभावित करते. गुंतागुंत टाळण्यासाठी लवकर ओळख आणि व्यवस्थापन आवश्यक आहे. जीवनशैलीतील अनेक बदल आहेत जे मधुमेहाचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकतात, ज्यात धूम्रपान सोडणे, पाणी पिणे, उच्च फायबरयुक्त पदार्थांचे सेवन करणे आणि साखर आणि परिष्कृत कार्बोहायड्रेट्स मर्यादित करणे समाविष्ट आहे. रक्तातील साखरेचे नियमित निरीक्षण करणे आणि डॉक्टरांना वेळेवर भेट देणे देखील महत्त्वाचे आहे.

 

कृपया लक्षात असू द्या

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.