आधुनिक हायब्रीड गाड्या | हायब्रिड इलेक्ट्रिक वाहने अंतर्गत ज्वलन इंजिन आणि एक किंवा अधिक इलेक्ट्रिक मोटर्सद्वारे चालविली जातात | हायब्रीड कार म्हणजे इलेक्ट्रिक वाहन आणि इंधन वाहनाचे मिश्रण | इलेक्ट्रिक कार घेण्याचे फायदे आणि तोटे | हायब्रीडचे तोटे आणि फायदे

आधुनिक हायब्रीड गाड्या

 

हायब्रीड कार  म्हणजे काय

आजकाल भारतात इलेक्ट्रिक वाहनांसोबतच हायब्रीड कार सेगमेंटमधील कार्सही खूप चर्चेत आहेत. हायब्रीड कार म्हणजे इलेक्ट्रिक वाहन आणि इंधन वाहनाचे मिश्रण. ही कार इंधन वाहनापेक्षा चांगले मायलेज देते. Mahindra Alturas G4, Honda City Hybrid 2022 आणि MG Aster ही काही हायब्रीड वाहने ऑटो मार्केटमधील सध्याची प्रमुख वाहने आहेत.

इलेक्ट्रिक कार घेण्याचे फायदे आणि तोटे

इलेक्ट्रिक कारचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे इंधन खर्च पूर्णपणे काढून टाकणे. इलेक्ट्रिक कारमुळे थेट पेट्रोल डिझेलचा खर्च वाचतो आणि ते चार्ज करताना विजेचा खर्चही खूप कमी होतो.

इलेक्ट्रिक कारची मेंटेनन्स खूप कमी असते. बॅटरी पॅक बदलण्याचा खर्च काही लाख रुपयांपर्यंत असू शकतो, पण हा खर्च ४ ते ५ वर्षांतून एकदा येतो.

इलेक्ट्रिक कारचा सर्वात मोठा तोटा म्हणजे कमी चार्जिंग पॉईंट्स आणि त्यांची रेंजही कमी आहे. जर तुम्ही सिटी ड्राइव्हसाठी कार खरेदी करण्याचा विचार करत असाल तर हा एक चांगला पर्याय आहे.

जर तुम्ही लाँग ड्राइव्हवर गेलात तर इलेक्ट्रिक कार तुमच्यासाठी तोट्याची डील ठरू शकतात.

इलेक्ट्रिक कार चार्ज करण्यासाठी बराच वेळ लागतो, कमीत कमी 4 ते 5 तास लागतात.

इलेक्ट्रिक कार देखील सामान्य कार आणि हायब्रिडपेक्षा खूप महाग आहेत

हायब्रिड कार प्रणाली काम कसं करते?

दोन मोटर्सने सुसज्ज असलेल्या हायब्रीड कारमध्ये पहिले पेट्रोल इंजिन आहे, जे तुम्हाला सामान्य इंधन इंजिन असलेल्या कारसारखे दिसते. तर दुसरे इलेक्ट्रिक मोटर इंजिन आहे, जे तुम्हाला इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये पाहायला मिळते. या दोन्ही इंजिनचा उपयोग वाहन चालविण्यासाठी होतो. जेव्हा कार फ्युएल इंजिनमधून चालते, तेव्हा तिच्या बॅटरीलाही पॉवर मिळते, त्यामुळे बॅटरी आपोआप चार्ज होते आणि गरजेच्या वेळी अतिरिक्त पॉवर म्हणून हे इंजिन वापरले जाऊ शकते.

दोन प्रकारची असतात हायब्रीड कार

हायब्रीड कारमध्ये तुम्हाला सीरीज हायब्रिड कार आणि पॅरलल हायब्रीड कार, असे दोन प्रमुख प्रकार पाहायला मिळतात. पॅरलल हायब्रीड कारबद्दल बोलायचे तर यामध्ये, कारला इंधन मोटर आणि इलेक्ट्रिक मोटर या दोन्हींमधून उर्जा मिळते. ज्यामुळे ती अधिक कार्यक्षमतेने काम करते. तर सीरिज हायब्रीड कारमध्ये, इंधन मोटर इंजिन मोटर तसेच बॅटरीला पॉवर देते. जेव्हा इंधन इंजिन बंद केले जाते, तेव्हा कारला बॅटरी पॅकमधून उर्जा मिळते.

हायब्रिड कार कशी धावते?

हायब्रिड कारमध्ये पेट्रोल आणि इलेक्ट्रिक मोटार असते. गाडी सुरु केल्यानंतर गाडी शक्य तितकं बॅटरीचा वापर करते. पण जेव्हा बॅटरी डाऊन होऊ लागते तेव्हा पेट्रोल इंजिनवर शिफ्ट होते. या दरम्यात पेट्रोल इंजिन बॅटरी चार्ज करते. या गाडीचं वैशिष्ट्य म्हणजे बॅटरीवरून पेट्रोल आणि पेट्रोलवरून बॅटरीवर गाडी सहज शिफ्ट होते. या प्रोसेसमध्ये जराही जर्क बसत नाही.

हायब्रीडचे तोटे आणि फायदे

हायब्रीड कारमध्ये वापरल्या जाणार्‍या बॅटरीचे आयुष्य कमी असतं. दुसरे साध्या मेकॅनिककडून गाडी सर्व्हिस करता येत नाही. या वाहनांची दुरुस्ती केवळ कंपनीच्या सर्व्हिस सेंटरमध्येच होऊ शकते. भारतामध्ये बॅटरीची विल्हेवाट लावण्यासाठी किंवा रीसायकल करण्याचा कोणताही योग्य मार्ग नाही. त्यामुळे पर्यावरणाचे नुकसान होते.

हायब्रीड कारचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे तुम्ही त्यांना कोणत्याही अंतरासाठी सहज पणे चालवू शकता आणि त्यांचे मायलेज सामान्य कारपेक्षा बरेच चांगले आहे.

हायब्रीड कारचे इंजिन लाइफ खूप जास्त असते.

हायब्रिड कारचा टॉर्क आणि टॉप स्पीडही चांगला आहे.

या गाड्यांचा सर्वात मोठा तोटा म्हणजे मेंटेनन्स. या कार सामान्य गाड्यांपेक्षा जास्त मेंटेनन्स खर्चाची मागणी करतात.

मोटर किंवा बॅटरी मध्ये बिघाड झाल्यास हायब्रीड कार खूप महाग पडतात.

त्यांची रनिंग कॉस्ट इलेक्ट्रिक कारपेक्षा जास्त आहे. पण जर तुम्ही लांब पल्ल्याचा प्रवास करत असाल तर इलेक्ट्रिक कार तुमच्यासाठी चांगला पर्याय आहे.

पेट्रोल कारपेक्षा किफायतशीर

सामान्य पेट्रोल कारच्या तुलनेत हायब्रिड कार खूप किफायतशीर आहेत. याचे कारण पेट्रोल कारच्या तुलनेत हायब्रीड कारची रनिंग कॉस्ट कमी आहे. तसेच हायब्रिड कारचे इंजिन कठीण संरचनेचे बनलेले आहे. जर यात बिघाड झाला तर याचा दुरुस्ती खर्च जास्त आहे. दरम्यान, भारतात Honda City Hybrid, Toyota Glanza, Porsche, MG Hector, Lexus ES, Volvo XC90 आणि BMW 7 या हायब्रिड कार उपलब्ध आहेत.

हायब्रीड इलेक्ट्रिक कारचे प्रमुख घटक

बॅटरी (सहायक): इलेक्ट्रिक ड्राईव्ह वाहनात, लो-व्होल्टेज सहाय्यक बॅटरी ट्रॅक्शन बॅटरी व्यस्त होण्यापूर्वी कार सुरू करण्यासाठी वीज पुरवते; ते वाहनांच्या उपकरणांना देखील सामर्थ्य देते.

DC/DC कनवर्टर: हे उपकरण उच्च-व्होल्टेज DC पॉवर ट्रॅक्शन बॅटरी पॅकमधून कमी-व्होल्टेज DC पॉवरमध्ये रूपांतरित करते जे वाहन उपकरणे चालवण्यासाठी आणि सहायक बॅटरी रिचार्ज करण्यासाठी आवश्यक आहे.

इलेक्ट्रिक जनरेटर: ब्रेक लावताना फिरणाऱ्या चाकांमधून वीज निर्माण करते, ती ऊर्जा परत ट्रॅक्शन बॅटरी पॅकमध्ये हस्तांतरित करते. काही वाहने मोटर जनरेटर वापरतात जी ड्राइव्ह आणि पुनर्जन्म दोन्ही कार्ये करतात.

इलेक्ट्रिक ट्रॅक्शन मोटर: ट्रॅक्शन बॅटरी पॅकमधून पॉवर वापरून, ही मोटर वाहनाची चाके चालवते. काही वाहने मोटर जनरेटर वापरतात जी ड्राइव्ह आणि पुनर्जन्म दोन्ही कार्ये करतात.

एक्झॉस्ट सिस्टीम: एक्झॉस्ट सिस्टीम इंजिनमधील एक्झॉस्ट वायू टेलपाइपमधून बाहेर टाकते. तीन-मार्गी उत्प्रेरक एक्झॉस्ट सिस्टममध्ये इंजिन-आउट उत्सर्जन कमी करण्यासाठी डिझाइन केले आहे.

फ्युएल फिलर: टाकी भरण्यासाठी इंधन डिस्पेंसरचे नोजल वाहनावरील रिसेप्टॅकलला जोडले जाते.

इंधन टाकी (गॅसोलीन): ही टाकी इंजिनला आवश्यक असेपर्यंत वाहनात पेट्रोल ठेवते.

अंतर्गत ज्वलन इंजिन (स्पार्क-इग्निटेड): या कॉन्फिगरेशनमध्ये, इंधन एकतर इनटेक मॅनिफोल्डमध्ये किंवा ज्वलन कक्षामध्ये इंजेक्ट केले जाते, जेथे ते हवेसह एकत्र केले जाते आणि स्पार्क प्लगमधून स्पार्कद्वारे हवा/इंधन मिश्रण प्रज्वलित केले जाते.

पॉवर इलेक्ट्रॉनिक्स कंट्रोलर: हे युनिट ट्रॅक्शन बॅटरीद्वारे वितरित विद्युत उर्जेचा प्रवाह व्यवस्थापित करते, इलेक्ट्रिक ट्रॅक्शन मोटरचा वेग आणि त्यातून निर्माण होणारा टॉर्क नियंत्रित करते.

थर्मल सिस्टम (कूलिंग): ही प्रणाली इंजिन, इलेक्ट्रिक मोटर, पॉवर इलेक्ट्रॉनिक्स आणि इतर घटकांची योग्य ऑपरेटिंग तापमान श्रेणी राखते.

ट्रॅक्शन बॅटरी पॅक: इलेक्ट्रिक ट्रॅक्शन मोटरद्वारे वापरण्यासाठी वीज साठवते.

ट्रान्समिशन: ट्रान्समिशन इंजिन आणि/किंवा इलेक्ट्रिक ट्रॅक्शन मोटरमधून चाके चालवण्यासाठी यांत्रिक शक्ती हस्तांतरित करते.

हायब्रीड कार लोकांची पसंती का बनत आहेत?

ऑटोमोटिव्ह सेवा कंपनी कॉक्सच्या अहवालानुसार, अमेरिकन लोकांनी गेल्या वर्षी विक्रमी 12 लाख ईव्ही खरेदी केल्या. यामुळे एकूण विक्रीत 46% वाढ आणि 7.6% वाटा झाला. ऑनलाइन कार शॉपिंग कंपनी एडमंड्सच्या मते, या कालावधीत हायब्रिड कारची विक्री 65% वाढून 12 लाखांहून अधिक झाली आहे. त्याच वेळी, त्यांचा बाजार हिस्सा देखील 5.5% वरून 8% पर्यंत वाढला. विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की ईव्हीची किंमत आणि सार्वजनिक चार्जिंगची चिंता ग्राहकांना हायब्रीडकडे वळवत आहे. मोठ्या संख्येने लोक घरी बॅटरी चार्ज करू शकत नाहीत. कमी इंधन आणि चांगल्या परफॉर्मेंसमुळे हायब्रीड कारला पसंती मिळत आहे. मजबूत हायब्रिड कारमध्ये उर्जेचे दोन स्रोत असतात (पेट्रोल आणि बॅटरी) आणि त्यांची इंधन कार्यक्षमता पेट्रोल कारपेक्षा 40% जास्त असते. भारतातही हाच ट्रेंड दिसून येत आहे.. म्हणजे हायब्रीडची विक्री जवळपास चौपट जास्त होती. त्याच वेळी, हायब्रीड कारमध्ये एखाद्याला पंपावर तासनतास प्लग इन करण्याची सक्ती केली जात नाही किंवा फक्त चार्जिंग स्टॉपजवळ फिरण्याची योजना आखली जात नाही. बचत असेल तर गोष्ट वेगळी. त्यांच्या बॅटरी खूपच लहान आहेत आणि त्यांची किंमत सर्व EV बॅटरींपेक्षा खूपच कमी आहे. यामुळे अमेरिकेतील Hyundai, Ford, Kia आणि Toyota सारख्या कंपन्या अशा ग्राहकांसाठी अधिक हायब्रिड पर्याय देत आहेत जे सर्व EV साठी तयार नाहीत. ते अमेरिकेच्या हायब्रीड कार मार्केटच्या 90% नियंत्रित करतात. फोर्ड, जीएम, फोक्सवॅगन आणि होंडा या कंपन्याही या तंत्रज्ञानात गुंतवणूक करत आहेत.

सारांश

हायब्रिड इलेक्ट्रिक वाहने अंतर्गत ज्वलन इंजिन आणि एक किंवा अधिक इलेक्ट्रिक मोटर्सद्वारे चालविली जातात, जी बॅटरीमध्ये साठवलेली ऊर्जा वापरतात. बॅटरी चार्ज करण्यासाठी हायब्रिड इलेक्ट्रिक वाहन प्लग इन केले जाऊ शकत नाही. त्याऐवजी, बॅटरी रिजनरेटिव्ह ब्रेकिंगद्वारे आणि अंतर्गत ज्वलन इंजिनद्वारे चार्ज केली जाते. इलेक्ट्रिक मोटरद्वारे प्रदान केलेली अतिरिक्त शक्ती संभाव्यतः लहान इंजिनसाठी परवानगी देऊ शकते. बॅटरी सहाय्यक भारांना उर्जा देखील देऊ शकते आणि थांबल्यावर इंजिनची निष्क्रियता कमी करू शकते. एकत्रितपणे, या वैशिष्ट्यांमुळे कामगिरीचा त्याग न करता इंधनाची चांगली अर्थव्यवस्था होते

कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.