आत्मविश्वासाचे महत्त्व | आत्मविश्वास कसा वाढवायचा |आत्मविश्वास हा मानवी चारित्र्याचा तो गुण आहे, ज्याद्वारे त्याचे व्यक्तिमत्त्व सुधारते, त्याची कार्यक्षमता वाढते आणि तो प्रत्येक कार्य कुशलतेने करू शकतो. | जेव्हा मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या तुमचा स्वतःवर विश्वास असतो की तुम्ही प्रत्येक समस्येला दृढनिश्चयाने तोंड देऊ शकता. यालाच आत्मविश्वास म्हणतात

आत्मविश्वासाचे महत्त्व

 

 आत्मविश्वास कसा वाढवायचा

आत्मविश्वास काय आहे?

जेव्हा मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या तुमचा स्वतःवर विश्वास असतो की तुम्ही प्रत्येक समस्येला दृढनिश्चयाने तोंड देऊ शकता. यालाच आत्मविश्वास म्हणतात. मी कोणत्याही आव्हानावर मात करू शकतो, कोणत्याही समस्येचा सामना करू शकतो या विश्वासाला आत्मविश्वास म्हणतात. मानसशास्त्रानुसार, आत्मविश्वास हा व्यक्तीच्या स्वतःच्या विचारांवर आधारित असतो. आत्मविश्वासामध्ये “स्व” या संकल्पनेला खूप महत्त्व आहे. "स्व" या संकल्पनेचा अर्थ असा होतो की एखादी व्यक्ती स्वतःबद्दल काय विचार करते. जर एखादी व्यक्ती स्वत:ला सकारात्मक विचारांनी परिपूर्ण ठेवते, म्हणजेच तो स्वत:बद्दल सकारात्मक विचार करतो, तर त्यालाही पूर्ण आत्मविश्वास मिळेल. याउलट, जर एखाद्या व्यक्तीचा स्वतःबद्दलचा दृष्टीकोन देखील नकारात्मक असेल तर त्याला नेहमीच आत्मविश्वासाची कमतरता जाणवते. समाजात असे काही लोक आहेत जे कोणतीही परिस्थिती किंवा आव्हान स्वीकारण्यास सदैव तयार असतात आणि ते स्वीकारूनही ते पूर्ण करण्याचा पूर्ण समर्पणाने प्रयत्न करतात. तुम्ही पहाल की अशा लोकांमध्ये एक गोष्ट समान असते की ते सर्व स्वतःबद्दल सकारात्मक विचार करतात.

जीवनात असे अनेक घटक असतात जे जीवनाची दिशा आणि स्थिती ठरवतात. आत्मविश्वास हा देखील असाच एक घटक आहे; ज्याचा आपल्या जीवनावर मोठ्या प्रमाणावर परिणाम होतो. म्हणूनच आत्मविश्वासाला जीवनाचा आधारस्तंभ म्हणतात. पाया जितका मजबूत असेल तितके जीवन मजबूत होईल. हा इतिहास सुद्धा या गोष्टीची साक्ष देतो की इतिहास स्वतः काही आत्मविश्वास असलेल्या व्यक्तींनी घडवला आहे.

आत्मविश्वास:- यशस्वी व्यक्तिमत्वाची आधारशिला

आयुष्यात काही लोक नेहमीच कोणतेही आव्हान स्वीकारण्यास तयार असतात. आत्मविश्वासाने भरलेल्या माणसाला कोणतेही आव्हान दिले तर ते नाकारण्यापूर्वी एकदा प्रयत्न करून पाहावेसे वाटेल आणि प्रयत्न हा कोणत्याही यशाचा एक महत्त्वाचा पैलू आहे. दुसरीकडे, काही लोक लहान-मोठी कामे करूनही स्वत:ला सोयीस्कर बनवू शकत नाहीत. आत्मविश्वास नसलेले लोक त्यांच्या सध्याच्या परिस्थितीशी इतक्या सहजतेने तडजोड करत नाहीत, असे लोक जीवनातील कोणतेही नवीन आव्हान किंवा धोका सहजासहजी स्वीकारण्याच्या स्थितीत नसतात.

आत्मविश्वास कमी होण्यापासून रोखण्याचे मार्ग आणि आत्मविश्वास वाढवण्याचे मार्ग

1. लोकांच्या नजरेतून स्वतःला पाहू नका

एखादी व्यक्ती स्वतःबद्दल काय विचार करते हे देखील समाजाच्या कृतींवर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून असते. एखादी व्यक्ती सामान्यतः इतरांच्या नजरेत स्वतःची कोणती प्रतिमा पाहते या आधारावर आपली विचारसरणी विकसित करते. जर एखाद्या व्यक्तीला असे वाटत असेल की बहुतेक लोक त्याला सक्षम मानतात, तर तो स्वतःला देखील सक्षम समजेल. याउलट, जर त्याला असे वाटले की इतर लोक आपल्याला कोणत्याही विषयात अक्षम समजतात, तर तो स्वत: ला देखील अक्षम समजू लागतो.

आपण सामाजिक प्राणी आहोत, त्यामुळे समाजाच्या कृतींचा आपल्यावर परिणाम होणे स्वाभाविक आहे. माणसाच्या मानसिक स्थितीचा विकासही कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे समाजावर अवलंबून असतो. एखाद्या व्यक्तीसाठी सर्व संबंधित व्यक्तींना समान महत्त्व नसते. काही माणसे अत्यंत महत्त्वाची असतात ज्यांच्या नजरेत एखादी व्यक्ती आपली प्रतिमा टिकवून ठेवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करते आणि त्यांच्या नजरेत आपली प्रतिमा कधीही डागाळू नये अशी इच्छा असते, तर काही लोक असे असतात ज्यांच्या बोलण्यात किंवा अस्तित्वात ती व्यक्ती असते प्रभाव नाही. आपण स्वतःला इतरांच्या नजरेतून पाहणे बंद केले पाहिजे. आपण स्वतःच्या नजरेत एक प्रतिमा तयार केली पाहिजे की होय, मी हे करू शकतो. माझ्यामध्ये त्या सर्व क्षमता आहेत किंवा कठोर परिश्रम करून मी त्या क्षमता प्राप्त करेन ज्या समस्यांवर मात करण्यासाठी आवश्यक आहेत.

2. तुलना करणे थांबवा

जीवनातील आपल्या मानसिक स्थितीवर सामाजिक क्रियाकलापांचा मोठ्या प्रमाणावर प्रभाव पडतो. जसा एकमेकांशी तुलना करण्याचा दुर्गुण समाजात आहे. तेच अवगुण आपल्यातही कुठेतरी असतात. आपण स्वतःची इतरांशी तुलना करू लागतो. जर कोणी काही कामात चांगले काम करत असेल. त्यामुळे आपण स्वतःची त्याच्याशी तुलना करून स्वतःला कमी लेखू लागतो. त्यामुळे आपण नकारात्मकतेला बळी पडतो. त्यामुळे आपला आत्मविश्वास कमी होतो. परंतु आपण हे लक्षात ठेवले पाहिजे की प्रत्येक व्यक्ती स्वतःमध्ये एक विशेष निर्मिती आहे किंवा ईश्वराची निर्मिती आहे. प्रत्येक व्यक्तीमध्ये काहीतरी प्रतिभा नक्कीच असते. म्हणून, इतरांशी स्वतःची तुलना करू नका. स्वतःची प्रतिभा शोधा, त्यावर काम करा आणि स्वतःला समाजात प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न करा आणि स्वतःची इतरांशी तुलना करून आणि नकारात्मकतेचे बळी बनून आत्मविश्वास कमी करू नका.

३. आत्मनिरीक्षण करत रहा व चुकांमधून शिका

आत्मविश्वास वाढवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे स्वतःशी प्रामाणिक राहणे. म्हणजे भूतकाळात आपण ज्या काही चुका केल्या आहेत, त्यापासून शिकून आपल्या चुका शोधून काढल्या पाहिजेत. ज्या काही उणिवा असतील त्या चुका दूर करण्याचा प्रयत्न करत राहावे आणि पुन्हा पुन्हा प्रयत्न करून त्या उणीवा दूर करून त्या उणिवांमुळे होणाऱ्या चुका टाळता येतील. म्हणूनच, वेळोवेळी स्वतःचे आत्म-विश्लेषण करणे खूप महत्वाचे आहे जेणेकरून आपल्याला कळेल की आपण कुठे चुकत आहोत.

4. स्वतःला एक पत्र लिहा

यामध्ये आपण भूतकाळात जे काही यश मिळवले आहे, मग ते शालेय स्तरावरील असो वा कोणत्याही क्रीडा स्तरावर, लक्षात ठेवावे लागेल. काहीही असो, प्रत्येक व्यक्तीचे काही ना काही कर्तृत्व किंवा वैशिष्ट्य नक्कीच असते. म्हणून, त्या यशांवर स्वत: ला एक पत्र लिहा, ज्यामध्ये तुम्ही त्या यशांचा उल्लेख करा. यामुळे तुमच्यामध्ये सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होईल. ज्यामुळे तुमचा आत्मविश्वास वाढण्यास मदत होईल.

5. इतरांची स्तुती करा

  जेव्हा तुम्ही तुमच्या मित्रांसोबत काहीतरी करत असाल, जसे की गेम खेळणे किंवा शाळेत काही काम करणे. त्यामुळे जर तुमच्या मित्राने काही चांगले प्रदर्शन केले. त्यामुळे त्याची स्तुती करावी लागेल. यामुळे समोरच्या व्यक्तीचा आत्मविश्वास तर वाढेलच पण तुमच्यात सकारात्मकताही पसरेल. याचा अर्थ असा होईल की जेव्हा तुम्ही गेममध्ये काही चांगले कराल तेव्हा इतर लोकही तुम्हाला प्रोत्साहन देतील. ज्यामुळे तुमचा आत्मविश्वास वाढेल

६. देहबोली बदला

जेव्हा कधी आम्हाला आत्मविश्वास वाटतो तेव्हा तुम्हाला हे नक्कीच वाटले असेल. त्यामुळे इतरांशी आपली चालण्याची, बोलण्याची आणि वागण्याची पद्धत बदलते. याचा अर्थ आपण असे म्हणू शकतो की आत्मविश्वासाचा देहबोलीशी थेट संबंध आहे. त्यामुळे अनेक वेळा असे घडते की काही विशिष्ट लोकांमध्ये किंवा एखाद्या ठिकाणी आपल्याला आत्मविश्वास वाटत नाही. अशा स्थितीत काय करावे, जेव्हा जेव्हा आपण अशा परिस्थितीत असतो तेव्हा आपण स्वतःची देहबोली बदलली पाहिजे. आपण जेंव्हा बोलतो तेंव्हा डोळे खाली न ठेवता डोळ्यांच्या स्पर्शाने बोलले पाहिजे. आपण सरळ उभे राहून बोलले पाहिजे आणि हे सुनिश्चित केले पाहिजे की जेव्हा आपण चालतो किंवा आपण दररोज जे काही करतो तेव्हा आपल्याला स्वतःवर विश्वास वाटतो.

7. भूतकाळातील अनुभवांवरून आजचा निर्णय घेऊ नका

आयुष्यात अनेक वेळा आपल्याला काही चुकीचे अनुभव येतात. त्यामुळे आपला आत्मविश्वास कमी होतो. जेव्हा केव्हा पुन्हा तीच परिस्थिती आपल्या समोर उभी राहते. ज्यामध्ये आम्हाला नकारात्मक अनुभव आले, तरीही आम्ही त्यांना आमच्या भूतकाळातील अनुभवांशी जोडून स्वतःला पाहतो. असे करू नका असे नाही की तुम्हाला पूर्वी नकारात्मक अनुभव आले असतील तर आजही तुम्हाला नकारात्मक अनुभव येतील. म्हणूनच, नवीन जीवन स्वीकारण्यासाठी आणि आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी नेहमी तयार रहा आणि परिस्थिती कोणतीही असो, धैर्याने आणि खंबीरपणे सामोरे जाण्यासाठी तयार रहा. आणि असा विचार करा की आता मी त्या अडचणींवर मात करेन ज्यांचा मी यापूर्वी पराभव केला होता.

आत्मविश्वासाचा अभाव म्हणजे नेमके काय?

आत्मविश्वासाचा अभाव म्हणजे काहीच नसून आपण मनात नकारात्मक विचार करून आपला आत्मविश्वास कमी करतो. याचा अर्थ आपण आपली मानसिक शक्ती स्वतःविरुद्ध वापरतो. तुमच्या विचारांच्या आणि कल्पनांच्या बळावर तुम्ही तुमचे भविष्य घडवू शकता हे तुमच्या हातात आहे. त्यामुळे नेहमी सकारात्मक विचार करा आणि तुमची मानसिक शक्ती स्वतःच्या विरोधात नाही तर स्वतःला मदत करण्यासाठी वापरा आणि तुमच्या समस्यांवर मात करण्यासाठी स्वतःला पुढे जा. महापुरुषांची चरित्रे वाचता येतील. यामुळे आत्मविश्वास वाढण्यासही मदत होते.

आत्मविश्वास आणि अतिआत्मविश्वास यातील फरक समजून घ्या

यशासाठी जसा आत्मविश्वास खूप महत्त्वाचा असतो, त्याचप्रमाणे कधी कधी अतिआत्मविश्वासही आपले नुकसान करू शकतो. त्यामुळे या जीवनात समतोल असणे अत्यंत आवश्यक आहे. आत्मविश्वास आणि अतिआत्मविश्वास यांचा समतोल साधण्याचा सर्वात सोपा आणि सोपा मार्ग म्हणजे महापुरुषांची चरित्रे वाचणे आणि त्यांनी आत्मविश्वास कसा टिकवून ठेवला आणि अतिआत्मविश्वासावर वर्चस्व गाजवू दिले नाही हे पाहण्यासाठी त्यांचे योग्य विश्लेषण करणे. ज्याप्रमाणे प्रत्येक व्यक्तीमध्ये प्रत्येक क्षेत्रात समान क्षमता नसते हे समजून घेणे देखील माणसाला खूप महत्वाचे आहे. त्याचप्रमाणे प्रत्येक क्षेत्रात समान आत्मविश्वास असणे आवश्यक नाही. उदाहरणार्थ, एखादी व्यक्ती लेखनात आत्मविश्वासू असू शकते आणि कोणीतरी अभिनय क्षेत्रात. पण कोणत्याही क्षेत्रात यश मिळवण्यासाठी आत्मविश्वास खूप महत्त्वाचा असतो. आत्मविश्वास नसताना केलेले प्रयत्न यशाची शक्यता कमी करतात, तर आत्मविश्वासाने केलेले प्रयत्न यशाची शक्यता वाढवतात. त्यामुळे जीवनात आत्मविश्वास खूप महत्त्वाचा आहे.

सारांश

मेलेला तो नाही जो मेला आहे, मेला तो आहे ज्याचा आत्मविश्वास मेला आहे.” एका महान व्यक्तीने सांगितलेले हे विधान अक्षरशः खरे आहे. आत्मविश्वास हा मानवी चारित्र्याचा तो गुण आहे, ज्याद्वारे त्याचे व्यक्तिमत्त्व सुधारते, त्याची कार्यक्षमता वाढते आणि तो प्रत्येक कार्य कुशलतेने करू शकतो. परंतु प्रत्येक व्यक्तीमध्ये हा गुण असतोच असे नाही. माणसाला हा गुण त्याच्या कौटुंबिक आणि सामाजिक मूल्यांमधून मिळतो आणि तो अध्यापन आणि अभ्यासातून सुधारतो. जो माणूस आत्मविश्वासाच्या ठिणगीने आयुष्याच्या वाटेवर पुढे सरकतो, त्याच्यासमोर संकटांचे डोंगर आपोआप कोसळतात. गंतव्य त्याच्या अगदी जवळ येते आणि तो प्रगतीच्या शिखरावर पोहोचतो. आत्मविश्वासाने भरलेली व्यक्ती अत्यंत कठीण प्रसंगांनाही हसतमुखाने सामोरे जाते. त्याला माहित आहे की तो त्याच्या ध्येयात नक्कीच यशस्वी होईल, त्यामुळे पराभवाच्या भीतीने तो विचलित होत नाही. आत्मविश्वासाच्या अंकुरातून प्रयत्नाची रोपटी उगवतात आणि प्रयत्नांच्या फुललेल्या रोपावरच यशाची गोड फळे येतात. त्यामुळे स्वत:मध्ये आत्मविश्वास निर्माण करण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले पाहिजेत.

कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. वाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.