घरातील तुळशीच्या रोपाची काळजी | Basil | Basil Plant | How to Grow Basil at Home

घरातील तुळशीच्या रोपाची काळजी

 

तुलसी पातु मां नित्यं सर्वापद्भ्योऽपि सर्वदा ।

कीर्तितापि स्मृता वापि पवित्रयति मानवम् ॥

तुळशी माझे सर्व दुर्दैव आणि संकटांपासून नेहमी रक्षण करो.

नुसता उल्लेख केला किंवा आठवल तरी तुळस माणसाला शुद्ध करते.

तुळशीची वाढ होत नाही का? तुळशीची वारंवार पानगळती होतेय? तुळस कोमजू लागली आहे का?

खालील ७ उपाय नक्की आपल्या समस्यांवर तोडगा काढू शकतील.

प्रत्येक घरात तुळशीचे रोप असते. तुळशीला सकारात्मक ऊर्जेचे प्रतीक मानले जाते. तुळशीमध्येही अनेक औषधी गुणधर्म आहेत. तुळशीच्या पानांमध्ये जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात. त्यात प्रामुख्याने सायट्रिक, टार्टरिक आणि मॅलिक अॅसिडसह व्हिटॅमिन सी, कॅल्शियम, जस्त आणि लोह यांचा समावेश होतो. जे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. मात्र, तुळशीच्या रोपाची योग्य काळजी घेतली नाही तर ते कोमेजून जाते. तुळशी वारंवार कोमेजत असेल किंवा तिची वाढ थांबत असेल तर ही पावले उचला.

1. योग्य आकाराचे व घनतेचे भांडे कुंडीमध्ये तुळस लावण्यासाठी वापरा:

योग्य लांबी आणि रुंदीनुसार तुळशीच्या रोपांसाठी भांडी खरेदी करा. बाजारात तुळशीची रोपे विकत घेताना सहसा लहान भांडी दिली जातात. तुळशीसाठी 12 इंच भांडे निवडणे चांगले. यामुळे तुळस वाढण्यास पुरेशी जागा मिळते.

2. सुधृढ व तुळशीस पोषक मातीची निवड:

जर तुळस वारंवार कोमेजत असेल तर माती खराब असू शकते. कधीकधी मातीत रसायने देखील मिसळली जातात. त्यामुळे तुळस कोमेजते. तुळशीची रोपे लावण्यासाठी पाण्याचा निचरा होणारी माती निवडावी. 50% बागेची माती, 20% वाळू, 10% गांडूळ खत आणि 10% सेंद्रिय खत आहे.

3. आठवड्यातून एकदा तरी तुळशीच्या पानांचे कटिंग करावे:

तुळशीचे रोप जाड दिसत नसेल तर मेलेली पाने तोडत रहा. यासोबतच झाडावर अनेक फांद्या दिसत असतील तर त्याही तोडाव्यात. यामुळे उंची आणि रुंदी दोन्हीमध्ये एकसमान वाढ होते आणि झाडाला दाट स्वरूप प्राप्त होते.

4. सेंद्रिय खतांचा योग्य प्रमाणात वापर करा:

तुळशीच्या योग्य वाढीसाठी वेळोवेळी सेंद्रिय खतांचा वापर करणे आवश्यक आहे. परंतु जेव्हाही तुम्ही खत घालाल तेव्हा प्रथम झाडाची माती पूर्णपणे स्वच्छ करून त्यात मिसळा. यानंतर पाण्यात मिसळलेले खत टाकून भांडे पूर्णपणे मातीने भरा. मात्र, त्यानंतर २ ते ३ दिवस पाणी घालू नये.

5.  योग्य सूर्यप्रकाश व ताजे पाणी याचा पुरवठा:

तुळशीच्या रोपास माध्यम सूर्यप्रकाश व माफक पाणी लागते. सकाळचे कोवळे ऊन दुपारी १२ पर्यंत सूर्यप्रकाश तुळशीच्या रोपावर पडेल अशी जागा निवडावी. जास्त सूर्य प्रकाश तुळशीस आवश्यक नाही. दिवसातून एकदाच कुंडीतील वरच्या भागात असलेली माती ओली होई पर्यंतच ताजे आणि स्वच्छ पाणी घालावे. पाणी कुंडीच्या काठावरून बाहेर पडेपर्यंत पाणी घालू नये.

६. तुळशीच्या रोपाचे संरक्षण:

तुळशीची पाने आणि फुलांची केसरे खाण्यास लहान पक्षी आणि खार ,उंदीर झडप घालतात. तुळशीचे रोप नाजूक असल्याने त्याच्या फांद्यांना नुकसान होते व रोपाची वाढ खुंटते. अश्यावेळी प्राण्यांपासून व पक्षांपासून तिचे संरक्षण करावे.

७. अयोग्य नको असलेल्या रोपांची खुरपणी:

तुळशी सोबत अजून लहान लहान रॅपर कुंडीत रुजून येतात.त्यांच्यामुळे तुळशीच्या पोषक खांद्यावर मर्यादा येतात. अशी नको असलेली रोपे छोटी छोटी असतानाच उखडून टाकावीत.तसेच इतर बिया वगैरे चुकूनही तुळशीच्या कुंडीत घालू नये.

घरी तुळशीची रोपे वाढवण्याबद्दल येथे 5 वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न आहेत:

प्रश्न: तुळशीचे रोप कसे वाढवायचे?

उत्तर: तुळशीचे रोप वाढवायचे असेल तर प्रथम तुम्हाला चांगल्या जातीचे बियाणे विकत घ्यावे लागेल. तुम्ही बियाणे ऑनलाइन किंवा नर्सरीमधून खरेदी करू शकता. एकदा तुम्ही बियाणे विकत घेतल्यावर त्यांना चांगल्या जमिनीत लावा. माती ओलसर ठेवा आणि वनस्पती सूर्यप्रकाशात ठेवा. काही दिवसांनी तुम्हाला दिसेल की बियांमधून पालवी फुटली आहे.

प्रश्न: तुळशीच्या झाडाला किती सूर्यप्रकाश लागतो?

उत्तर: तुळशीला ६-८ तास सूर्यप्रकाश लागतो. आपल्याकडे थेट सूर्यप्रकाश नसल्यास, आपण वनस्पती आंशिक सावलीत देखील ठेवू शकता. तथापि, पुरेसा सूर्यप्रकाश न मिळाल्यास झाडाची वाढ चांगली होणार नाही.

प्रश्न: तुळशीच्या रोपाला किती वेळा पाणी द्यावे?

उत्तर: माती सुकण्यापूर्वी तुळशीच्या रोपाला पाणी द्यावे. सहसा आपल्याला आठवड्यातून 2-3 वेळा पाणी द्यावे लागेल. तथापि, आपल्याला उन्हाळ्यात रोपाला वारंवार पाणी द्यावे लागेल.

प्रश्न: तुळशीच्या रोपाला खत कसे द्यावे?

उत्तर: तुळशीच्या रोपाला दर महिन्याला खत द्यावे. तुम्ही कोणतेही चांगले सेंद्रिय खत वापरू शकता. खत जमिनीत मिसळून नंतर पाणी द्यावे.

प्रश्न: तुळशीच्या रोपाची काळजी कशी घ्यावी?

उत्तर: तुळशीचे रोप निरोगी ठेवण्यासाठी काही गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत:

vरोपाला नियमित पाणी द्यावे.

vरोपाला चांगला सूर्यप्रकाश द्या.

vदर महिन्याला रोपाला खत द्या.

vकीटक आणि रोगांपासून वनस्पतीचे संरक्षण करा.

vझाडाची वेळोवेळी छाटणी करा.

या गोष्टींची काळजी घेतल्यास तुमची तुळस निरोगी आणि सुंदर राहते.

मला आशा आहे की ही माहिती तुमच्यासाठी उपयुक्त ठरेल.

धन्यवाद!