श्रावण एक पवित्र महिना | Raksha Bandhan |

श्रावण एक पवित्र महिना 

श्रावण हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा महिना आहे. श्रावण हा हिंदू कॅलेंडरमधील एक पवित्र महिना आहे आणि संपूर्ण भारतात मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो. हा महिना भगवान शिवाला समर्पित आहे आणि यावेळी अनेक महत्त्वाचे सण साजरे केले जातात. हे सण भारतातील लोकांचे जीवन अनेक प्रकारे समृद्ध करतात.  हा महिना हिंदू धर्मामध्ये खूप आनंद आणि उत्सवांनी साजरा केला जातो. श्रावण महिन्यात अनेक सण साजरे केले जातात, जसे की नाग पंचमी, रक्षाबंधन, सावन सोमवार, कृष्णाष्टमी, गोपाळकाला किंवा दहीकाला आणि श्रावण पूर्णिमा किंवा नारळी पौर्णिमा. या सणांमुळे भारतातील व्यापारी उलाढाल मोठ्या प्रमाणात वाढते.

नागपंचमी हा सण भारतीय आभूषण उद्योगातील एक प्रमुख कार्यक्रम आहे. या दिवशी नागांची पूजा करण्यासाठी लोक नवीन दागिने खरेदी करतात. हे ज्वेलर्सना त्यांची उत्पादने विकण्याची आणि नफा मिळविण्याची एक उत्तम संधी प्रदान करते. नाग पंचमी हा श्रावण महिन्याच्या पाचव्या दिवशी साजरा केला जातो. हा दिवस भगवान शिवाला समर्पित आहे आणि या दिवशी नाग देवताची पूजा केली जाते. मातीपासून बनवलेली नागाची लहान मूर्ती त्या दिवशी अळूच्या पानावर ठेऊन घरी आणली जाते. घराच्या द्वारावर औक्षण करून घरी पवित्र आणि शुचिर्भूत पाटावर सुस्थापित केली जाते. दूध लाह्या यांचा नैवेद्य आणि सारस शाकाहारी जेवणाचा भोग दाखवला जातो. संध्याकाळी सूर्यास्त अगोदर हि मूर्ती घराच्या आजू बाजूला जेथे कोणाचा वहिवाट नसेल तेथे ठेवण्यात येते. नाग पंचमीच्या दिवशी लोक सापांना दूध आणि फळे देतात आणि सापांना प्रसन्न करण्यासाठी पूजा करतात. नाग पंचमीच्या दिवशी बाजारात नाग देवतेची मूर्ती, नाग देवतेचे चित्रे आणि नाग देवतेची पूजा साहित्य विकले जाते.  हा सण लोकांना एकत्र येण्याची आणि हिंदू पौराणिक कथांमध्ये सापांचे महत्त्व जाणून घेण्याची एक उत्तम संधी आहे.

श्रावणाच्या पौर्णिमेदिवशी रक्षाबंधनाचा सण साजरा केला जातो. हा दिवस बहीणीने भावाला राखी बांधण्याचा दिवस आहे. या दिवशी बहिणी आपल्या भावाच्या मनगटावर राखी (पवित्र धागा) बांधतात आणि भाऊ आपल्या बहिणींचे रक्षण करण्याचे वचन देतात. हा सण बंधुप्रेम आणि कर्तव्याचे महत्त्व वाढवण्याचा उत्तम मार्ग आहे. रक्षाबंधनच्या दिवशी बाजारात राखी, हार आणि मिठाई विकली जाते.

श्रावण पौर्णिमा हा कोळी जमातीचा एक महत्त्वाचा सण आहे. श्रावण पौर्णिमा किंवा नारळी पौर्णिमा सण महाराष्ट्रातील कोळी जमातींमध्ये मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. श्रावण पौर्णिमेच्या दिवशी, कोळी जमातीतील लोक पहाटे उठतात आणि नदी किंवा तलावात स्नान करतात. नंतर ते त्यांच्या घरांमध्ये जाऊन पूजा करतात. ते देवी पार्वती आणि भगवान शिवाची पूजा करतात. ते देवी पार्वतीला पावसासाठी आणि भगवान शिवाला पृथ्वीला समृद्ध करण्यासाठी प्रार्थना करतात.

पूजा केल्यानंतर, कोळी जमातीतील लोक एकत्र येऊन सागर किनारी जाऊन नृत्य आणि गाणे करतात. ते पारंपारिक कोळी नृत्य करतात आणि पारंपारिक कोळी गाणी गातात. ते एकत्र जेवतात आणि एकत्र आनंद करतात. समुद्राची पूजा करतात. सागर देवाला श्रीफळ विधिवत पूजा करून अर्पण करतात. त्यानंतरच आपल्या बोटी समुद्रात ढकलतात व त्यांचा मासेमारीचा नवीन मौसम सुरु करतात. याच दिवशी नारळ एकमेकांवर आपटून फोडण्याची स्पर्धाही आयोजित केली जाते.

श्रावण सोमवार हा श्रावण महिन्याच्या प्रत्येक सोमवारी साजरा केला जातो. हा दिवस भगवान शिवाला समर्पित आहे आणि या दिवशी भगवान शिवाची पूजा केली जाते. श्रावण सोमवारच्या दिवशी लोक शिव मंदिरात जाऊन भगवान शिवाची पूजा करतात आणि शिवलिंगाला जलाभिषेक करतात. श्रावण सोमवारच्या दिवशी बाजारात शिवलिंग, रुद्राक्ष माळे आणि शिवाला समर्पित वस्तू विकल्या जातात.

श्रावण महिन्यातील प्रत्येक सोमवारी साजरा होणारा श्रावण सोमवार हा सण, या दिवशी भगवान शिवाचे भक्त उपवास करतात आणि त्यांची पूजा करतात. हा सण भगवान शिवाच्या उपासनेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या अनेक कथा आणि दंतकथा जाणून घेण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. श्रावण महिन्यातील प्रत्येक सोमवार भगवान शिवाला समर्पित आहे आणि या दिवशी भगवान शिवाची पूजा केली जाते.  

श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अष्टमीला श्रीकृष्णाचा जन्मोत्सव साजरा केला जातो. रात्री बारा वाजता घरोघरी आणि सर्व मंदिरांमध्ये हा उत्सव यथोचित जनसमुदाय एकत्र येऊन साजरा करतात. दुसऱ्या दिवशी दहीकाला किंवा गोपाळकाला हा साहसपूर्ण आणि तरुणाईला उत्साहाने एकत्र येऊन साजरा करायचा योग साधला जातो.

या सर्व कार्यक्रमात व्यापाराची मोठी संधी जसे फुलवले,मिठाई वाले, फळवाले आणि मंडईबाजार भरभरून व्यापार करतात.श्रीकृष्णाच्या दागिन्यांपासून पोशाख साठी सराफ बाजार भरभरून व्यापार करतो.

श्रावण महिन्यात साजरे होणारे हे सण भारतातील व्यापारी उलाढाल मोठ्या प्रमाणात वाढवतात. या सणांमुळे लोकांना नवीन वस्तू खरेदी करण्याची संधी मिळते आणि या सणांमुळे बाजारात उत्साह निर्माण होतो. श्रावण महिन्यात होणारे हे सण भारतातील लोकांना आनंद आणि उत्सव देतात.

श्रावण महिन्यातील सण समाजाला काय देणं देतात?

1.   श्रावण महिन्यातील सण लोकांना एकत्र आणतात.

लोकांना एकत्र आणणे हा भारतातील लोकांचे जीवन समृद्ध करण्याचा सर्वात महत्त्वाचा मार्ग आहे. सण-उत्सवांदरम्यान, सर्व स्तरातील लोक एकत्र येऊन त्यांची सामायिक संस्कृती आणि परंपरा साजरी करतात. यामुळे समुदाय आणि आपलेपणाची भावना निर्माण होते, जी आनंदी आणि परिपूर्ण जीवनासाठी आवश्यक आहे.

2. श्रावण महिन्यातील सण सांस्कृतिक वारसा वाढवतात.

लोकांना त्यांच्या सामायिक परंपरांबद्दल जाणून घेण्यासाठी आणि साजरे करण्यासाठी एक व्यासपीठ प्रदान करून उत्सव सांस्कृतिक वारशाचा प्रचार करतात. सणांमध्ये लोक पारंपारिक नृत्य करतात, पारंपारिक गाणी गातात आणि पारंपारिक अन्न खातात. हे भारताचा समृद्ध सांस्कृतिक वारसा जिवंत ठेवण्यास मदत करते.

3. श्रावण महिन्यातील सण आर्थिक संधी देतात.

श्रावण महिन्यातील सण भारतातील लोकांना आर्थिक संधीही देतात. सणांच्या काळात अन्न, वस्त्र आणि वाहतूक यासारख्या वस्तू आणि सेवांना जास्त मागणी असते. यामुळे उत्पादन, किरकोळ आणि वाहतूक क्षेत्रातील लोकांसाठी नोकऱ्या रोजगार निर्माण होतात.

सारांश

सण भारतातील लोकांचे जीवन अनेक प्रकारे समृद्ध करतात. ते लोकांना एकत्र आणतात, सांस्कृतिक वारसा वाढवतात आणि आर्थिक उलाढालीच्या संधी देतात. हे सण भारतीय संस्कृतीचा एक मौल्यवान भाग आहेत आणि ते भारताला अधिक चैतन्यशील आणि रंगीबेरंगी देश बनविण्यात मदत करतात. सर्व सण मोठ्या उत्साहाने आणि भक्तिभावाने साजरे केले जातात आणि ते लोकांना एकत्र येण्याची आणि त्यांची सामायिक संस्कृती आणि परंपरा साजरे करण्याची उत्तम संधी देतात.