जपमाळेचे शास्त्रीय महत्व | तुळशीची माळ कमळाची माळ रुद्राक्षाची माळ वैजयंतीची माळ बिल्वची माळ | माणसाने जपमाळाचे मणी वेगळे ठेवावेत. दुसऱ्याच्या जपमाळावर नामजप करू नये. जपमाळावर एकच मंत्र जपला की त्या देवतेची प्राणप्रतिष्ठा होऊन जपमाळ चैतन्य पावते | जपमाळात 108 मणी का असतात | हिंदू पौराणिक कथांमध्ये मंत्रजपाचे खूप महत्त्व आहे | शास्त्रानुसार जपमाळातील 108 मणी व्यक्तीच्या श्वासाशी संबंधित असल्याचे मानले जाते

जपमाळ

 जपमाळेचे शास्त्रीय महत्व

 

जपमाळात 108 मणी का असतात?

हिंदू पौराणिक कथांमध्ये मंत्रजपाचे खूप महत्त्व सांगितले आहे. मंत्रोच्चारासाठी अनेक प्रकारच्या जपमाळांचा वापर केला जातो. पण सर्व जपमाळांमध्ये एक गोष्ट समान आहे, ती म्हणजे त्यातील मण्यांची संख्या 108 आहे. शास्त्रामध्ये 108 हा अंक अत्यंत महत्त्वाचा मानला गेला आहे. धार्मिक महत्त्व असण्याबरोबरच ज्योतिषशास्त्रीय आणि वैज्ञानिकदृष्ट्याही महत्त्व आहे. हिंदू धर्मात मंत्रोच्चारासाठी तुळशीच्या माळा, रुद्राक्ष आणि स्फटिक इत्यादींचा वापर केला जातो. मंत्रोच्चारासाठी शांत वातावरण, आसन आणि जपमाळ असणे अत्यंत आवश्यक आहे. शास्त्रानुसार संख्येशिवाय मंत्र जपण्याचे कोणतेही महत्त्व नाही आणि त्याचे कोणतेही फलितही नाही. असे मानले जाते की जपमाळ लावून मंत्र जप केल्याने मनातील इच्छा लवकर पूर्ण होतात.

नामजपाचे शास्त्रीय महत्त्व

शास्त्रानुसार जपमाळातील 108 मणी व्यक्तीच्या श्वासाशी संबंधित असल्याचे मानले जाते. एक निरोगी व्यक्ती दिवस आणि रात्री 24 तासांमध्ये अंदाजे 21600 वेळा श्वास घेते. असे मानले जाते की 24 तासांपैकी, एक व्यक्ती 12 तास त्याच्या दैनंदिन कामात घालवते आणि उर्वरित 12 तासांमध्ये, व्यक्ती अंदाजे 10800 श्वास घेते. शास्त्रानुसार, व्यक्तीने दिवसातून 10800 वेळा देवाचे स्मरण केले पाहिजे. पण सामान्य माणसाला एवढे करणे शक्य नाही. त्यामुळे दोन शून्य काढून १०८ अंक जपासाठी शुभ मानला जातो. त्यामुळे जपमाळातील मण्यांची संख्याही १०८ होते.

108 चे वैज्ञानिक महत्त्व

जर आपण वैज्ञानिक तथ्यांबद्दल बोललो, तर जपमाळाच्या 108 मणी आणि सूर्याच्या चरणांमध्ये एक संबंध आहे. सूर्य एका वर्षात 216000 टप्पे बदलतो. उत्तरायण सहा महिने असते आणि दक्षिणायन सहा महिने असते. अशा प्रकारे सूर्याचे टप्पे सहा महिन्यांत 108000 वेळा बदलतात. त्याचप्रमाणे शेवटचे तीन शून्य काढून टाकले तर 108 हा आकडा उरतो. 108 मणी सूर्याच्या कलांचे प्रतीक मानले जातात.

कोणत्या देवतेसाठी कोणती जपमाळ वापरावी?

देवांच्या पूजेमध्ये जपमाळेला विषेश महत्त्व प्रप्त झाले आहे. जवळजवळ सर्वच धर्मांमध्ये माळेचा वापर कोणत्या ना कोणत्या स्वरूपात केला जातो. देवांच्या पूजेमध्ये जपमाळेला विषेश महत्त्व प्रप्त झाले आहे. जवळजवळ सर्वच धर्मांमध्ये माळेचा वापर कोणत्या ना कोणत्या स्वरूपात केला जातो. हिंदू धर्मात जपमाळ विषेश महत्त्व आहे. पुराणात असे मानले जाते की देवी-देवतांच्या मंत्रजपाच्या वेळी केवळ मोती, प्रवाळ, शंख, हळद, वैजयंती, रुद्राक्ष इत्यादींनी बनवलेल्या हारांचा वापर करावा. चला जाणून घेऊया कोणत्या देवी किंवा देवतेची पूजा, जप इत्यादीसाठी कोणती माळ वापरावी.

बिल्वची माळ: जर तुमच्या कुंडलीतील सूर्य अशक्त आणि अशुभ फल देणारा असेल तर त्यांची शुभफळ मिळवण्यासाठी वेलाच्या लाकडाच्या माळातून त्यांच्या मंत्राचा जप करावा. बिल्वाच्या माळाने सूर्य मंत्राचा जप सूर्यदेवाची कृपा होते. बिल्वाच्या लाकडाची माला माणिकाच्या माळासारखीच शुभ फल देते.

वैजयंतीची माळ: वैजयंतीची माळ भगवान श्रीकृष्णाला अतिशय प्रिय आहे, असे मानले जाते. अशा स्थितीत जर तुम्ही कान्हाचे अनन्य भक्त असाल आणि त्याची पूजा-अर्चा करून त्याचा आशीर्वाद लवकर मिळवायचा असेल तर वैजयंतीच्या माळा घालून जप करावा. शनिदेवाच्या पूजेसाठी वैजयंती हार देखील शुभ मानली जाते.

रुद्राक्षाची माळ: रुद्राक्षाचे मूळ भगवान शिवच्या अश्रू मधून होते. अशा स्थितीत शिवपूजेत रुद्राक्षाचे विशेष महत्त्व आहे. शिवाला अत्यंत प्रिय मानल्या जाणार्‍या रुद्राक्षाच्या माळाचा उपयोग केवळ भगवान शंकराच्या मंत्रोच्चारासाठीच नाही तर इतर देवतांच्या पूजेदरम्यानही जपासाठी केला जातो.

कमळाची माळ: कमळाची माळ देवी लक्ष्मीच्या पूजेसाठी वापरतात. व्यावसायिक प्रगती आणि धन-धान्य प्राप्तीची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी विशेषत: लक्ष्मीच्या पूजेमध्ये कमळाच्या बियांची माळ वापरावी.

तुळशीची माळ: श्री हरीची साधना करण्यासाठी तुळशीची माळ अतिशय उत्तम मानली जाते. तुळशीला विष्णुप्रिया म्हणतात. अशा परिस्थितीत जर तुम्हाला भगवान विष्णू किंवा त्यांचे अवतार भगवान श्री राम आणि श्री कृष्ण यांची पूजा करायची असेल तर तुळशीच्या माळाने जप करा.

१०८ रुद्राक्ष जपमाळ

वैदिक शास्त्रानुसार देवाची उपासना करताना जप करण्यासाठी माळ आवश्यक असते. यामध्ये रुद्राक्षपासून बनलेल्या माळेला सर्वश्रेष्ठ मानले जाते. या माळेमध्ये विद्युतीय आणि चुंबकीय शक्तीसोबतच कीटकनाशक गुणधर्म असतात. या माळेत १०८ रुद्राक्ष असतात. रुद्राक्ष, तुळस, स्फटिक अशा कोणत्याही गोष्टीपासून बनलेल्या या जप माळेत १०८ च मणी असतात. वैदिक शास्त्रानुसार जप माळेतील १०८ मनींबद्दल विविध मान्यता सांगण्यात आल्या आहेत. त्यातील एक अत्यंत महत्वाची मान्यता आपण जाणून घेऊया. मनुष्याच्या श्वासाच्या आधारावर जप माळेत १०८ मनी स्वीकृत करण्यात आल्या आहेत. एका दिवसात २४ तास असतात. आणि या २४ तासात एखादा माणूस २१,६०० वेळा श्वास घेतो. त्यातील १२ तास आपल्या कामासाठी दिले जातात. उरलेले १२ तास देवी-देवतांच्या उपासनेसाठी असतात. या १२ तासांमध्ये व्यक्ती १०८०० वेळा श्वसनक्रिया करतो. परंतु इतक्या वेळा देवाचे नामस्मरण करणे शक्य होत नाही. त्यामुळे १०८०० मधील शेवटचे दोन शून्य काढून जो अंक राहतो तितक्या वेळा देवाचे स्मरण केले जाते. आणि हा शिल्लक राहिलेला अंक १०८ हा असतो. त्यामुळेच १०८ मणी जप माळेत असतात.

ग्रहांच्या यादीत सूर्याला महत्वाचे स्थान आहे. सूर्य एका वर्षात तब्बल २१६००० कला अर्थातच आकार बदलतो. इतकेच नव्हे तर सूर्य वर्षातून दोनवेळा आपली जागासुद्धा बदलतो. यामध्ये तो सहा महिन्यांसाठी उत्तरायण तर सहा महिन्यांसाठी दक्षिणायनमध्ये असतो. या सह महिन्यांच्या कालावधीत सूर्य एकूण १०८००० कला बदलतो. शास्त्रानुसार जप माळेतील प्रत्येक मणी सूर्याच्या कलेला अर्पण केला आहे. मात्र १०८००० मणी माळेत ठेवणे शक्य नसते. त्यामुळेच या आकड्यातील मागचे तीन शून्य हटवून १०८ या अंकाचा स्वीकार करण्यात आला आहे.

जपमाळ जप करण्याचे नियम आणि खबरदारी

माणसाने जपमाळाचे मणी वेगळे ठेवावेत. दुसऱ्याच्या जपमाळावर नामजप करू नये. जपमाळावर एकच मंत्र जपला की त्या देवतेची प्राणप्रतिष्ठा होऊन जपमाळ चैतन्य पावते. मग त्या जपमाळावर एकच मंत्र जपला तर हळूहळू मंत्राची चैतन्य शक्ती साधकाच्या शरीरात प्रवेश करू लागते. मग ती जपमाळ साधकाला लाभदायक ठरते. म्हणून तुम्ही तुमची जपमाळ दुसऱ्याला देऊ नये आणि दुसऱ्याच्या जपमाळावर नामजप करू नये. आपण आपली जपमाळ इतरांना दाखवूनही देऊ नये का? जपमाळाच्या पावित्र्याचे जितके रक्षण कराल तितकी तुमच्या जीवनात शुद्धता येईल.

जपमाळ लावून हे काम करू नका

• जपमाळ ही लोकांना दाखवायची गोष्ट नाही पण संपत्तीसारखी, साधकाने ती गुप्त ठेवली पाहिजे.

• साधकाने जपमाळाच्या शुद्धतेची पूर्ण काळजी घ्यावी.

• जपमाळ हे केवळ नामजप मोजण्याचे साधन न मानता त्याचा पूर्ण आदर केला पाहिजे.

• अपवित्र असताना त्याला स्पर्श करू नये.

• जप जपमाळ डाव्या हाताने वापरू नये.

• माला पायापर्यंत लटकत ठेवू नये.

• जपमाळ कोठेही ठेवू नये. एकतर माला किंवा पेटीत ठेवा आणि शुद्ध ठिकाणी ठेवा.

जपमाळ जप करताना या गोष्टी लक्षात ठेवा?

• जपासाठी, जपमाळ हृदयासमोर अनामिका बोटावर ठेवावी, अंगठ्याने स्पर्श करावी आणि नंतर मधल्या बोटाने हलवावी. सुमेरूचे उल्लंघन करू नका, तर्जनी दाखवू नका. सुमेरूभोवती जपमाळ फिरवा आणि दुसऱ्यांदा जप करा.

• जप करताना जपमाळ झाकून ठेवावी.

• जोपर्यंत एक जपमाळ पूर्ण होत नाही तोपर्यंत मध्ये बोलू नये, इतरांकडे पाहू नये, हातवारे करू नयेत.

काही कारणाने नामजप करताना मध्येच उठावे लागले तर जपमाळ पूर्ण करूनच उठावे आणि नामजपासाठी पुन्हा बसावे लागले तर आचमन करूनच नामजप सुरू करावा.

वेगवेगळ्या इच्छा आणि देवतांनुसार हारांमध्ये फरक आहेत.

सारांश

प्राचीन काळापासून हिंदू धर्मात देवी-देवतांची उपासना करताना माळेचा जप करण्याची प्रथा आहे. पूजापाठमध्ये माळेचा जप हा एक अत्यंत महत्वाचा भाग आहे. तुम्ही दररोज अत्यंत भक्तीभावाने ज्या माळेचा जप करता, त्यामध्ये एकूण किती मनी आहेत हे तुम्हाला माहिती आहे का? बहुतांश लोकांना याबाबत काहीच अंदाज नाही. तर या पवित्र जप माळेत तब्बल १०८ मणी असतात. अशाने एकावेळी १०८ वेळा तुम्ही देवाचे स्मरण करत असता. आता जप माळेत १०८ च मणी का असतात? यामागेसुद्धा धार्मिक आणि वैज्ञानिक कारण आहे.

कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावावाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.