पंचामृत # श्रीकृष्णाला प्रिय पंचामृत # हिंदू धर्मात पूजा करताना पंचामृत देवाला अर्पण केले जाते आणि प्रसाद म्हणून वाटले जाते # पंचामृत म्हणजे काय # पाच गोष्टींचे मिश्रण करून पंचामृत तयार केले जाते. त्यात दूध, दही, तूप, साखर, मध यांचा समावेश होतो # दुधासोबत दहीही शिवलिंगाला अर्पण केले जाते # मध स्वभावाने अतिशय गोड आणि ऊर्जा देणारा आहे

पंचामृत

 

श्रीकृष्णाला प्रिय पंचामृत

भगवान श्रीकृष्णाची जयंती जगभरात मोठ्या थाटामाटात साजरी केली जाते. या दिवसाला जन्माष्टमी किंवा गोकुळाष्टमी असेही म्हणतात. देवाच्या जन्मानिमित्त त्याला अनेक प्रकारचा नैवेद्य दाखवला जातो. लोणी आणि साखरेबरोबरच यात कन्हैयाचा आवडता अर्पण पंचामृत देखील समाविष्ट आहे. जर तुम्हाला जन्माष्टमीच्या खास मुहूर्तावर कन्हैयाला पंचामृत अर्पण करायचे.

पाच गोष्टींचे मिश्रण करून पंचामृत तयार केले जाते. त्यात दूध, दही, तूप, साखर, मध यांचा समावेश होतो. भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्मानंतर सर्व भक्तांना पंचामृत प्रसाद म्हणून दिले जाते.

पंचामृत म्हणजे काय?

पंचामृत पाच गोष्टींनी बनले आहे. ज्यामध्ये दूध, दही, मध, साखर आणि तूप यांचा समावेश होतो. धार्मिक मान्यतेनुसार पूजेत पंचामृत वापरणे आणि त्याचे सेवन करणे आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. पंचामृतात वापरल्या जाणाऱ्या सर्व गोष्टी गुणांनी भरलेल्या असून त्या पवित्रतेचे प्रतीक मानल्या जातात. केवळ शुद्ध वस्तूच देवाला अर्पण केल्या जातात. त्यामुळे पूजेमध्ये पंचामृताचे विशेष महत्त्व मानले जाते.

पंचामृत बनवण्यासाठी लागणारे साहित्य

दूध - 1 कप

दही - 1 कप

तूप - २ टीस्पून

मध - 2 चमचे

साखर - 2 टेस्पून

तुळशीची पाने - 3-4

या गोष्टी पंचामृत का विशेष बनतात

दूध

दूध हे पोषण आणि शुद्धतेचे प्रतीक मानले जाते. पंचामृतात दूध हा मुख्य घटक जोडला जातो. पंचामृतात दुधाचे प्रमाण इतर सर्व गोष्टींपेक्षा जास्त ठेवले जाते. दुधामुळे मन शांत होते, ज्यामुळे तणाव दूर होतो.

दही

दुधानंतर, दही हा पंचामृतात जोडला जाणारा सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. दह्यामुळे पंचामृताची चव खास बनते. दही हे पवित्रतेचे प्रतीकही मानले जाते. पूजेच्या वेळी देवी-देवतांना अर्पण करण्यासाठीही दही वापरतात. दुधासोबत दहीही शिवलिंगाला अर्पण केले जाते. आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून, पंचामृतातील दही प्रोबायोटिक म्हणून काम करते आणि असे मानले जाते की दही शरीरातील वात दोष देखील कमी करते.

मध

मधुरपणा आणि आरोग्यासाठीही मध खास आहे. आयुर्वेदात मध हे सर्वोत्तम औषध मानले जाते. असे मानले जाते की मधाचा संबंध देवाशी आहे, त्यामुळे अनेक धार्मिक विधी आणि पूजांमध्येही मधाचा वापर केला जातो.

तूप

तूप त्याच्या शुद्धता आणि आरोग्यदायी गुणधर्मांसाठी देखील प्रसिद्ध आहे. हिंदू धर्मात, सर्व धार्मिक आणि शुभ विधी तसेच सामान्य दैनंदिन पूजेमध्ये तुपाचा वापर केला जातो. धार्मिक व शुभविधीमध्ये केल्या जाणाऱ्या हवनात तुपाचा आहुती देऊन तुपाचा दिवा लावला जातो. भगवान शिवाला प्रसन्न करण्यासाठी शिवलिंगावर तूपही अर्पण केले जाते. देवी-देवतांचा आशीर्वाद घेण्यासाठी पंचामृतात तुपाचा वापर केला जातो.

साखर

पंचामृतात गोडपणासाठी साखरेचा वापर केला जातो. साखरेमुळे पंचामृत खूप स्वादिष्ट लागते. पंचामृतात साखर टाकणे म्हणजे जीवन सुखी होण्यासाठी देवी-देवतांची प्रार्थना करणे असे म्हणतात.

तुळशीची पाने

तुळशी हे विशेष आरोग्यवर्धक गुणधर्मांसाठी प्रसिद्ध आहे. भगवान विष्णू आणि माता लक्ष्मी यांना तुळशीची पाने अत्यंत प्रिय मानली जातात, त्यामुळे तुळशीची पाने पूजेतही वापरली जातात. पंचामृतात तुळशीची पाने टाकल्याने पंचामृत अत्यंत पवित्र आणि दिव्य बनते. पंचामृतात तुळशीच्या पानांचा वापर केल्याने देवी-देवतांचा आशीर्वाद मिळतो, असे मानले जाते.

पंचामृत बनवण्याची पद्धत

पंचामृत बनवण्यासाठी प्रथम मलईचे दही घ्या आणि एका भांड्यात किंवा खोल तळाच्या भांड्यात ठेवा आणि चांगले फेटून घ्या. फेटताना दही जास्त पातळ होणार नाही याची काळजी घ्यावी लागते. पंचामृतासाठी दही थोडं घट्ट असणं महत्त्वाचं आहे. दही फेटण्यासाठी 1-2 मिनिटे लागू शकतात. यानंतर दह्यामध्ये दूध घालून मोठ्या चमच्याने दह्यामध्ये चांगले मिसळा. आपण इच्छित असल्यास, आपण थंड दूध देखील वापरू शकता. आता या दही-दुधाच्या मिश्रणात 2 चमचे मध आणि 2 चमचे साखर (किंवा चवीनुसार) घाला आणि चमच्याच्या मदतीने पंचामृत मिसळा, जोपर्यंत साखर पंचामृतमध्ये पूर्णपणे मिसळत नाही. भगवान श्रीकृष्णाला त्यांचा आवडता पंचामृत अर्पण तयार करण्यात आला आहे. शेवटी तुळशीची पाने तोडून पंचामृतात घाला. तुळशीची पाने पंचामृतात जोडली जातात कारण त्यांना मोठे धार्मिक महत्त्व मानले जाते.

हिंदू धर्मात पंचामृत अत्यंत पवित्र आणि महत्त्वाचे मानले जाते. कोणतीही कथा, विशेषतः भगवान सत्यनारायण यांची कथा पंचामृताशिवाय अपूर्ण मानली जाते. पंचामृत म्हणजे पाच अमृत. पंचामृत पाच अमृतसदृश गोष्टी मिसळून तयार केले जाते, म्हणून ते आरोग्याचे अमृत मानले जाते. पंचामृताचा उपयोग देवी-देवतांना अन्न अर्पण करण्यासाठी केला जातो. पंचामृताला काही ठिकाणी चरणामृत असेही म्हणतात.

पंचामृताचे फायदे

पंचामृत हे अमृत म्हणून लाभदायक मानले जाते. ते शुद्ध आणि शुद्ध आहे. त्यात उपस्थित असलेल्या सर्व गोष्टींचा जीवनावर कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे सकारात्मक प्रभाव पडतो आणि मन शुद्ध होते. पंचामृतात असलेल्या पाच गोष्टींमध्ये आढळणारे गुणधर्म फायदेशीर असतात आणि याच्या वापराने जीवनातील समस्याही दूर होतात.

पंचामृताचे महत्त्व

दुधात पंचामृत मिसळून शरीराला बळकटी मिळते आणि आतील विष काढून टाकले जाते. याशिवाय दुधानेही मन शांत होते. पंचामृतमध्ये असलेले दही पचनक्रिया मजबूत करते आणि एकाग्रता सुधारते. मधाबद्दल सांगायचे तर, शरीरातील अतिरिक्त चरबी काढून टाकण्यासाठी ते फायदेशीर आहे. कौटुंबिक आणि नातेसंबंधांमध्येही मध गोडपणा आणतो. मधामध्ये साखर मिसळली जाते ज्यामुळे ऊर्जा पातळी सुधारते आणि आळस दूर होतो. साखर उच्चार मऊ करते आणि झोपेशी संबंधित समस्या दूर करते. तुपात अनेक गुणधर्म असतात. यामुळे शरीर मजबूत होते आणि हाडे मजबूत होतात. त्यामुळे पंचामृत सेवन करणे आरोग्यासाठी फायदेशीर मानले जाते.

पंचामृत का महत्त्वाचे मानले जाते?

मान्यतेनुसार पंचामृत पाच अमृतसदृश गोष्टींनी बनलेले आहे, त्यामुळे पूजेत त्याचे विशेष महत्त्व मानले जाते. पंचामृतात सात्विक आणि पवित्र गुणधर्म आहेत. पंचामृतात समाविष्ट केलेले दूध पवित्रतेचे प्रतीक मानले जाते. हे आपल्याला शिकवते की आपले जीवन देखील दुधासारखे शुद्ध आणि तेजस्वी असले पाहिजे. दह्यामध्ये अनेक चांगले गुणधर्म आढळतात पंचामृतात दही घालणे आपल्याला वाईटापासून दूर राहण्यास आणि आपल्या जीवनात सद्गुण अंगीकारण्यास शिकवते.

मध स्वभावाने अतिशय गोड आणि ऊर्जा देणारा आहे. पंचामृतात मध मिसळून आपण शिकतो की जो माणूस वागण्यात आणि बोलण्यात गोड आणि भावनेने बलवान असतो तोच जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात यश मिळवू शकतो. तूप शरीराला ऊर्जा पुरवते. पंचामृतात समाविष्ट केलेले तूप आपल्याला कोणत्याही परिस्थितीत सकारात्मक उर्जेने परिपूर्ण राहण्यास शिकवते. साखर आळस कमी करते, पंचामृतात समाविष्ट केलेली साखर आपल्याला आळस सोडण्यास शिकवते.

सारांश

हिंदू धर्मात पूजा करताना पंचामृत देवाला अर्पण केले जाते आणि प्रसाद म्हणून वाटले जाते. पूजेत पंचामृत वापरणे सामान्य आहे आणि पंचामृताशिवाय धार्मिक विधी पूर्ण होत नाहीत. पंचामृत हे पाच अमृतसदृश गोष्टींनी बनले आहे, त्यामुळे पूजेमध्ये त्याचे विशेष महत्त्व मानले जाते. पंचामृतात सात्विक आणि पवित्र गुणधर्म आहेत. पंचामृतात समाविष्ट केलेले दूध पवित्रतेचे प्रतीक मानले जाते. हे आपल्याला शिकवते की आपले जीवन देखील दुधासारखे शुद्ध आणि तेजस्वी असले पाहिजे. दह्यामध्ये अनेक चांगले गुणधर्म आढळतात पंचामृतात दही घालणे आपल्याला वाईटापासून दूर राहण्यास आणि आपल्या जीवनात सद्गुण अंगीकारण्यास शिकवते. मध स्वभावाने अतिशय गोड आणि ऊर्जा देणारा आहे. पंचामृतात मध मिसळून आपण शिकतो की जो माणूस वागण्यात आणि बोलण्यात गोड आणि भावनेने बलवान असतो तोच जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात यश मिळवू शकतो. तूप शरीराला ऊर्जा पुरवते. पंचामृतात समाविष्ट केलेले तूप आपल्याला कोणत्याही परिस्थितीत सकारात्मक उर्जेने परिपूर्ण राहण्यास शिकवते. साखर आळस कमी करते, पंचामृतात समाविष्ट केलेली साखर आपल्याला आळस सोडण्यास शिकवते.

कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी

वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावावाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.