काकडी
काकडी खाण्याचे फायदे आणि तोटे
काकडी ही शरीरासाठी
फायदेशीर
भाजी
मानली
जाते. काकडीचे सेवन करणे
हे शरीरासाठी फायदेशीर मानले जाते. शरीरातील पाण्याची कमतरता दूर करण्यापासून ते अनेक
पोषक तत्वांची प्राप्तता होण्यासाठी काकडी खाणे लाभदायक ठरते. काकडीमध्ये कॅलरी, फॅट,
कोलेस्ट्रॉल आणि सोडिअम इत्यादीचे प्रमाण कमी असते. जे आपल्या शरीरासाठी अनेक प्रकार
फायदेशीर ठरते. काकडीचे सेवन केल्यामुळे शरीराला काय फायदे मिळतात हे जाणून घेण्यासाठी
संशोधन करण्यात आले. त्यामध्ये असे आढळून आले की काकडीमध्ये व्हिटॅमिन के, व्हिटॅमिन
डी यासारखी पोषक तत्वं मुबलक प्रमाणात असतात, ज्यामुळे शरीर निरोगी राहते.मधुमेहापासून
ते हृदय रोगापर्यंत आणि हाड मजबूत रहावीत याासाठी, काकडी खाणे आपल्या शरीरासाठी लाभदायक
ठरू शकते. याव्यतिरिक्त, काकडीमधील हायड्रेशन गुणवत्ता आपल्याला आतड्यांना निरोगी ठेवण्यास,
बद्धकोष्ठता रोखण्यास, किडनी स्टोनपासून संरक्षण करण्यास मदत करते.
1.
काकडीत जास्त पोषक तत्व असतात:
काकडीमध्ये आवश्यक पोषक आणि खनिजे भरपूर
प्रमाणात असतात. सुमारे 300 ग्रॅम न सोललेल्या काकडीच्या कॅलरीज - 45 ग्रॅम, चरबी
- 0 ग्रॅम, कार्बोहायड्रेट - 11 ग्रॅम, प्रथिने - 2 ग्रॅम, फायबर - 2 ग्रॅम, व्हिटॅमिन
सी - RDI च्या 14 टक्के (संदर्भ दैनिक सेवन), व्हिटॅमिन के - RDI इट. यामध्ये 62 टक्के,
मॅग्नेशियम-10 टक्के RDI, पोटॅशियम-13 टक्के RDI आणि मॅंगनीज-12 टक्के RDI असते. काकडीत
सर्व पोषक तत्वे मिळण्यासाठी ती सोललेली नसलेली खाण्याची शिफारस केली जाते. काकडी सोलल्याने
फायबर आणि काही जीवनसत्त्वे कमी होतात.
2.
काकडीत फायदेशीर अँटिऑक्सिडेंट असतात:
अँटिऑक्सिडंट्स अनेक रोगांचा धोका कमी करतात.
ऑक्सिडेटिव्ह तणाव मुक्त रॅडिकल्समुळे होतो, ज्याचा संबंध हृदयरोग आणि कर्करोगाशी देखील
आढळला आहे. त्याच वेळी, अँटीऑक्सिडंट्स ऑक्सिडेशन रोखण्याचे काम करतात आणि ते काकडीत
खूप जास्त आढळते. एका अभ्यासादरम्यान, लोकांना सुमारे 30 दिवसांसाठी काकडीचे पूरक आहार
देण्यात आले आणि शेवटी असे आढळून आले की काकडीमुळे अँटीऑक्सिडंट क्रियाकलाप वाढला आहे.
काकडीमध्ये फ्लेव्होनॉइड्सचे घटक असतात जे हानिकारक मुक्त रॅडिकल्सला रोखतात.
3.
काकडी हायड्रेशनला प्रोत्साहन देते:
आपल्या शरीरासाठी पुरेसे पाणी खूप महत्वाचे
आहे . पाणी आपल्या शरीराचे तापमान नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते. शरीराच्या योग्य हायड्रेशनचा
शारीरिक कार्यक्षमता आणि चयापचय देखील प्रभावित होतो . लोकांचे शरीर सामान्यतः पाण्याद्वारे
हायड्रेटेड असते, तर काही लोक त्यांच्या शरीराच्या 40 टक्के गरजा पाणी पिऊन पूर्ण करतात.
काकडी हा शरीरासाठी पाण्याचा चांगला स्रोत मानला जातो कारण काकडीत पाण्याचे प्रमाण
96 टक्क्यांपर्यंत असते.
4.
काकडी वजन कमी करते:
काकडी तुम्हाला अनेक प्रकारे वजन कमी करण्यास
मदत करू शकते . एक, काकडीत कॅलरीज खूप कमी असतात. जर तुम्ही संपूर्ण काकडी (सुमारे
300 ग्रॅम) खाल्ले तर तुम्हाला फक्त 45 ग्रॅम कॅलरीज मिळतील. म्हणूनच तुम्ही अनेक काकड्या
आरामात खाऊ शकता आणि त्यामुळे वजन वाढणार नाही. त्याच वेळी, जर तुम्ही इतर उच्च-कॅलरी
पदार्थांऐवजी सॅलड किंवा सँडविचमध्ये काकडीचा वापर केला तर वजन कमी करण्यास मदत होईल.
काकडीत जास्त प्रमाणात असलेले पाणी वजन कमी करण्यास देखील कारणीभूत ठरते. सुमारे
3600 लोकांवर केलेल्या अभ्यासात असे दिसून आले की जास्त पाणी आणि कमी कॅलरी अन्नामुळे
लोकांना वजन कमी करण्यात मदत होते.
5.
रक्तातील साखर कमी करू शकते:
काकडी रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यास
आणि मधुमेहाशी संबंधित समस्या कमी करण्यास मदत करू शकते. एका अभ्यासात इतर अनेक वनस्पतीजन्य
पदार्थांचाही समावेश करण्यात आला होता. यादरम्यान असे दिसून आले की रक्तातील साखर नियंत्रित
करण्यासाठी इतर वनस्पतींच्या अन्नापेक्षा काकडी चांगली आहे.
6.
काकडी बद्धकोष्ठता टाळू शकते:
काकडीत जास्त प्रमाणात असलेले फायबर आणि
पाणी आपल्या शरीरातील नियमित मलप्रवाहास मदत करू शकते. डिहायड्रेशन हा देखील बद्धकोष्ठतेचा
एक प्रमुख घटक आहे. काकडी शरीराला हायड्रेट ठेवून बद्धकोष्ठतेपासून वाचवते.
7.
हाडांसाठीही चांगले:
व्हिटॅमिन के काकडीत आढळते. व्हिटॅमिन के
ब्लड क्लॉटिंगमध्ये मदत करते आणि हाडांसाठी देखील चांगले आहे. व्हिटॅमिन के शरीराला
कॅल्शियम शोषण्यास मदत करते. 142 ग्रॅम काकडीत 10 ग्रॅम व्हिटॅमिन के आढळते. व्हिटॅमिन
K चे दररोज शिफारस केलेले सेवन प्रौढ महिलांसाठी 90 ग्रॅम आणि पुरुषांसाठी 120 ग्रॅम
आहे. दुसरीकडे, काकडीतही काही प्रमाणात कॅल्शियम असते.
8.
होम स्पामध्ये काकडी उपयुक्त:
काकडी केवळ आरोग्यदायी स्नॅक म्हणून आपल्यासाठी
फायदेशीर नाही तर घरगुती स्पामध्ये काकडी वापरणे देखील चांगले मानले जाते. काकडीचे
काप डोळ्यांवर ठेवल्याने आपल्याला बरेच फायदे होतात. डोळ्यांना सूज आली तरी काकडी फायदेशीर
आहे. घरगुती फेशियल मास्कमध्ये काकडी जोडणे देखील चांगले आहे. उन्हामुळे तुमच्या त्वचेवर
सनबर्न होत असेल तर त्यावरही ताज्या कापलेल्या काकडीचे काप ठेवल्यास फायदा होईल.
काकडी खाण्याचे तोटे
काही परिस्थितींमध्ये, काकडी खाल्ल्याने
नुकसान देखील होऊ शकते. उदाहरणार्थ, झाडांवर कीटकनाशकांच्या अतिवापरामुळे, काकडी सालासह
खाणे कधीकधी हानिकारक ठरू शकते. त्यामुळे एकतर साल काढून खावी किंवा काकडी कोमट पाण्याने
धुवावी. यामुळे काकडी अधिक सुरक्षित होईल.
सायनुसायटिस ग्रस्त लोकांसाठी काकडी चांगली
मानली जात नाही. यामागील कारण म्हणजे काकडी थंडगार आहे आणि त्यामुळे सायनुसायटिसने
त्रस्त लोकांची अस्वस्थता वाढू शकते.
काकडी जास्त खाल्ल्याने गर्भवती महिलांना
अपचन किंवा अपचनाचा त्रास होऊ शकतो. तसेच काकडीत पाण्याचे प्रमाण जास्त असल्याने गर्भवती
महिलांना वारंवार लघवीला जावे लागते.
काही लोकांना काकडीची ऍलर्जी असते, ज्यामुळे
सूज आणि खाज येऊ शकते.
काकडीत क्यूकर्बिटासीन आणि टेट्रासायक्लिक
ट्रायटरपेनोइड्स नावाची विषारी संयुगे देखील असतात. यामुळे कधीकधी काकड्यांना कडू चव
येते. जर हे विषारी संयुग शरीरात जास्त प्रमाणात गेले तर गंभीर नुकसान होऊ शकते.
काकडीत पोटॅशियमचे प्रमाण जास्त असल्याने
पोटदुखी आणि किडनीचा त्रास होऊ शकतो.
काकडी खाण्याचे काही दुष्परिणाम आणि लाभ
आहार तज्ज्ञांनी
दिलेल्या
माहितीनुसार,
काकडीमध्ये
पाण्यासह
फायबर,
कॅल्शिअम,
मॅग्नेशिअम,
फॉस्फरस
आणि
पोटॅशिअम
सारखी
पोषक
तत्वं
मुबलक
प्रमाणात
असता.
याशिवाय
काकडीमध्ये
व्हिटॅमिन
– बी,
ए
आणि
ॲंटी-ऑक्सीडेंट्सही
मोठ्या
प्रमाणात
असतात,
ज्यामुळे
शरीराला
अनेक
लाभ
मिळू
शकतात.
फ्री
रॅडिकल्समुळे
होणाऱ्या
समस्यांपासून
ॲंटी-ऑक्सीडेंट्स
शरीराचे
संरक्षण
करण्यास
मदत
करतात.
अनेक आजारांमध्ये काकडीचे लाभ
संशोधकांना
असे
आढळले
आहे
की,
मधुमेह
असलेल्या
लोकांसाठी
काकडी
खाणे
हा
एक
चांगला
आहारातील
पर्याय
असू
शकतो.
मधुमेहावर
नियंत्रण
ठेवण्यासाठी
आणि
त्यापासून
होणारा
धोका
रोखण्यात
काकडी
महत्त्वपूर्ण
भूमिका
बजावू
शकते.
यात असे पदार्थ आहेत जे रक्तातील साखर कमी करण्यास देखील मदत करू शकतात. त्याशिवाय
काकडीमध्ये
पोटॅशिअम
आणि
मॅग्नेशिअम
असल्यामुळे
ती
हृदयरोगाच्या
रुग्णांसाठी
लाभदायक
ठरते.
काकडी खाण्याचे तोटे
अधिक प्रमाणात काकडी खाल्याने रक्त गोठू शकते.
संशोधकांच्या
माहितीनुसार,
काकडीमध्ये
व्हिटॅमिन-के असणे हे खूप खास असते. मात्र जास्त प्रमाणात काकडी खाल्यास व्हिटॅमिन
– के
चे
शरीरातील
प्रमाण
वाढू
शकते,
ज्यामुळे
रक्ताच्या
गुठळ्या
होण्याचा
धोका
वाढतो.
जे
लोक
रक्त
पातळ
होण्यासाठी
औषधांचे
सेवन
करतात,
त्यांनी
डॉक्टरांच्या
सल्ल्याशिवाय
अधिक
प्रमाणात
काकडी
खाऊ
नये.
काकडी जास्त प्रमाणात खाल्याने ॲलर्जी
काकडी जास्त प्रमाणात खाल्याने काही लोकांनी ॲलर्जी झाल्याचे नमूद केले आहे. डॉक्टरांच्या
सांगण्यानुसार,
जर
तुम्हाला
आधीपासूनच
जळजळ,
श्वास
घेण्यास
त्रास
होणे
असा
त्रास
होत
असेल
तर
अशा
परिस्थितीत
काकडीचे
अधिक
सेवन
धोकादायक
ठरू
शकते.
काकडी
नेहमी
ठराविक
प्रमाणात
खावी.
त्याचे
अतिसेवन
हानिकारक
ठरू
शकते.
सारांश
सॅलड म्हणून खाल्ली जाणारी काकडी आपल्या सगळ्यांनाच आवडते. काकडी आपल्या शरीराला अनेक आवश्यक पोषक आणि अँटिऑक्सिडंट्स प्रदान करतात. काकडीत पाण्याचे प्रमाण जास्त असते, त्यामुळे उन्हाळ्यात रस्त्याच्या कडेला भरपूर काकडी विक्रेते आपल्याला पाहायला मिळतात. या हंगामात काकडी सॅलड, काकडीची भाजी, काकडीची कोशिंबीर किंवा तत्सम काकडी कापून खातात. कारण काकडीत असलेले अँटिऑक्सिडंट्स आणि वनस्पती संयुगे अनेक रोगांपासून संरक्षण करू शकतात.
कृपया महत्वाची सूचना आपल्यासाठी
वरील लेखातील सर्व माहिती इंटरनेटच्या माध्यमातुन विविध वेबसाईट वरून संकलित केलेली आहे. विषयाला अनुसरून हि माहिती आवश्यक ते फेरबदल करून आपणा समोर प्रस्तुत केलेली आहे. संकलनकर्ता याच्या सत्यतेची कोणतीही जवाबदारी घेत नाही तसेच यामध्ये मांडलेले मुद्दे आणि माहिती या बद्दल १००% खात्री देऊ शकत नाही. या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावावाचकांनी वाचनाचा आनंद घ्यावा हि विनंती.